ŞİRKETLERE KONULABİLECEK AYNİ SERMAYE NEDİR?
Şirketlere ayni sermaye olarak konulabilecek hususların nelerdir? Bu işlem için YMM veya SMMM raporu mu yoksa bilirkişi raporu mu düzenlenecektir?
Şirketlere hangi değerler sermaye olarak konulabilecektir?
TTK’nın 127’nci maddesine göre;
(1) Kanunda aksine hüküm olmadıkça ticaret şirketlerine sermaye olarak;
a) Para, alacak, kıymetli evrak ve sermaye şirketlerine ait paylar,
b) Fikrî mülkiyet hakları,
c) Taşınırlar ve her çeşit taşınmaz,
d) Taşınır ve taşınmazların faydalanma ve kullanma hakları,
e) Kişisel emek,
f) Ticari itibar,
g) Ticari işletmeler,
h) Haklı olarak kullanılan devredilebilir elektronik ortamlar, alanlar, adlar ve işaretler gibi değerler,
i) Maden ruhsatnameleri ve bunun gibi ekonomik değeri olan diğer haklar,
j) Devrolunabilen ve nakden değerlendirilebilen her türlü değer, konabilir.
(2) Kanunun 307’nci maddesinin ikinci, 342’nci maddesinin birinci ve 581’inci maddesinin birinci fıkra hükümleri saklıdır.
307’nci maddede komanditerlerin sermaye koyma borcu düzenlenmiştir.
Anonim ve limited şirketler bakımından ayni sermaye nelerden oluşur?
342’nci maddede anonim şirketler bakımından ayni sermaye olarak konulabilecek mal varlığı unsurları sayılmıştır. Buna göre, üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikrî mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da dâhil, malvarlığı unsurları ayni sermaye olarak konulabilir. Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olamaz. 128’inci madde hükmü saklıdır.
581’inci maddede de limited şirketler bakımından ayni sermaye olarak konulabilecek unsurlara yer verilmiştir. Madde hükmüne göre, üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz veya tedbir bulunmayan; nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikrî mülkiyet hakları ile sanal ortamlar ve adlar da dâhil, malvarlığı unsurları ayni sermaye olarak konulabilir. Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olamaz. 127’nci madde hükmü saklıdır.
342 ve 581’inci madde düzenlemeleri birbirine paraleldir ve anonim şirketler bakımından 128 ve limited şirketler bakımından ise 127’nci madde hükümlerinin saklı olduğu düzenlenmiştir.
342 ve 581’inci maddelerde düzenlendiği üzere anonim ve limited şirkete üzerinde sınırlı ayni bir hak, haciz veya tedbir bulunan, nakden takdir ve devrolunamayan ayınların sermaye olarak konulması kabul edilmemiştir. Bu nokta, 6762 sayılı Kanunda yer almamakta idi ve konu 6102 sayılı TTK ile açıklığa kavuşturulmuştur. Tapuya bağlanmamış, zilyedliğin devri yoluyla devredilen taşınmazlar bakımından madde hükmünde herhangi bir düzenlemeye yer verilmeyerek konunun çözümü yargı içtihatlarına bırakılmıştır.
Fikri mülkiyet haklarından ne anlaşılmalıdır?
“Fikri mülkiyet hakları”, fikir ve sanat eserlerini, bağlantılı hakları, markaları, tasarımları, patentleri, coğrafi işaretleri, tescil edilmiş haklar ile bilgileri, bitki geliştirilmesini, yani ıslahçı haklarını, yarı iletkenlerin topografyalarını kapsayacak şekilde geniş anlaşılmalıdır. Bu husus kanunun gerekçesinde de belirtilmiştir.
Elektronik ortamlar ve fikri mülkiyet hakları için devredilebilme ve nakden takdir olunabilme şartları aranacaktır.
Ayni sermayenin değeri nasıl belirlenecektir?
342 ve 343’üncü madde düzenlemeleri uyarınca, ayni sermayenin sermaye olarak konulması durumunda şirket merkezinin bulunacağı yerdeki asliye ticaret mahkemesince atanan bilirkişilerce değer biçilecektir. YMM ya da SMMM raporu yeterli olmayacaktır.
343’üncü maddeye göre, konulan ayni sermaye ile kuruluş sırasında devralınacak işletmelere ve ayınlara, şirket merkezinin bulunacağı yerdeki asliye ticaret mahkemesince atanan bilirkişilerce değer biçilir. Değerleme raporunda, uygulanan değerleme yönteminin somut olayın özellikleri bakımından herkes için en adil ve uygun seçim olduğu; sermaye olarak konulan alacakların gerçekliğinin, geçerliğinin ve 342’nci maddeye uygunluğunun belirlendiği, tahsil edilebilirlikleri ile tam değerleri; ayni olarak konulan her varlık karşılığında tahsis edilmesi gereken pay miktarı ile Türk Lirası karşılığı, tatmin edici gerekçelerle ve hesap verme ilkesinin icaplarına göre açıklanır. Bu rapora kurucular ve menfaat sahipleri itiraz edebilir. Mahkemenin onayladığı bilirkişi kararı kesindir.