571 Seri No.lu “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği “ 19.10.2024 tarih ve 32697 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Bilindiği üzere; vergi güvenliğinin sağlanması, mükelleflerin vergi kanunlarına uyumlarının artırılması, kayıt dışılıkla mücadele edilmesi ve vergi adaletinin güçlendirilmesi amacıyla 28.07.2024 tarihli ve 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 9., 11 ve 13. maddeleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 344., 353 ve mükerrer 355. maddelerinde ve bazı vergi kanunlarında bir takım düzenlemeler değişiklikler yapılmış, tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğuna ilişkin yetki kapsamına, mükellefiyeti olmayan ancak işlemlere taraf olan kişiler de dahil edilmiş, mükellef olmayanlara işlemleriyle ilgili tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğunu getirme ve bu zorunluluğun kapsamını ve uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirleme konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmişti.
571 Seri No.lu tebliğ ile; 7524 sayılı kanunla vergi cezalarına ilişkin hükümlerde yapılan bu değişikliklerin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Buna göre; tebliğde yapılan değişiklikler aşağıdaki gibidir:
Yasal Dayanak
VUK 353 kapsamında fatura düzenlememe fiili nedeniyle mükellefe her bir fatura için 10.000 TL’den az olmamak üzere faturaya yazılması gereken meblağın %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerekmektedir. Aynı şekilde, bu belgeleri almayanlar hakkında da alıcının durumuna göre belirlenecek tutarda özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Tek tespitte aynı neviden birden fazla belgenin düzenlenmediğinin tespit edilmesi durumunda her bir belge için ayrı ayrı ceza kesilir ancak bu tespit, bu bent uyarınca kesilecek ceza uygulamasında, Kanuna bağlı 2 sayılı cetvelde yer alan tespit sayısının belirlenmesinde bir adet tespit olarak değerlendirilir.
Şu kadar ki, özel usulsüzlük cezasına tabi fiillerin, belgeleri almak zorunda olanlar tarafından, idarenin bilgisine girmeden önce belgenin düzenlenmesi gereken süreyi takip eden 5 iş günü içerisinde idareye bildirilmesi durumunda, alıcı adına özel usulsüzlük cezası kesilmez.
Belgelerin düzenlenmediğinin belgeyi almak zorunda olanlar tarafından, idarenin bilgisine girmeden önce belgenin düzenlenmesi gereken süreyi takip eden beş iş günü içerisinde idareye bildirildiği durumlarda, belgeleri düzenlemek zorunda olanlar adına bu bentte yer alan özel usulsüzlük cezası üç kat olarak uygulanır.
Bu belgeler yerine VUK kapsamında olmayan belgelerin düzenlenmesi halinde, belgeleri düzenlemek zorunda olanlar adına bu bentte yer alan özel usulsüzlük cezası iki kat olarak uygulanır. Bu bent kapsamındaki belgelerin yerine bu Kanun kapsamında olmayan belgelerin düzenlendiğinin belgeyi almak zorunda olanlar tarafından beş iş günü içerisinde idareye bildirildiği durumlarda, söz konusu belgeleri düzenleyenler adına bu bentte yer alan cezalar altı kat olarak uygulanır.
Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak tespit olunan yukarıda yazılı özel usulsüzlükler için kesilecek cezanın toplamı 10 milyon TL’yı geçemez.
Nihai tüketiciler adına kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası 5.000 TL’dir.
Mükellef olmayanların fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi ve giriş ve yolcu taşıma biletlerini almadıklarının tespit edilmesi halinde bunlara her bir belge için 5.000 Türk lirası özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı bir takvim yılı için 50.000 TL’yı geçemez.
VUK Mükerrer 355. Maddesine göre; Kanun’un 86, 148, 149, 150, mükerrer 242, 256 ve 257. maddelerinde yer alan zorunluluklar ile mükerrer 257. maddesi ve Gelir Vergisi Kanununun 98/A maddesi uyarınca getirilen zorunluluklara uymayan (Kamu idare ve müesseselerinde bilgi verme görevini yerine getirmeyen yöneticiler dâhil);
- Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı için 20.000 TL,
- İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 10.000 TL,
- Yukarıdaki bentlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 5.000 TL,
Özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Kayıt Dışı Faaliyetlere Vergi Ziyaı Cezasının Artırımlı Uygulanması
VUK 344. maddesine göre vergi ziyaı cezası, suça konu fiile bağlı olarak ziyaa uğratılan verginin bir katı, üç katı ya da % 50’si oranında uygulanmaktadır. 02.08.2024 tarihinden itibaren mükellefiyet tesis ettirmeksizin kayıt dışı faaliyette bulunan ve bu suretle vergi ziyaına sebebiyet veren mükelleflere kesilecek vergi ziyaı cezası %50 artırılarak uygulanacaktır.
Sonraki dönemlerde vergi dairesinde kayıtlı olarak faaliyet gösteriliyor olsa bile kayıt dışı faaliyette bulunulan dönemlere yönelik aynı vergi türü ve vergilendirme dönemine ilişkin sonraki bir tarihte yeni bir tarhiyat yapılması durumunda aynı artırım uygulanacaktır.
Özel Usulsüzlük Cezalarının Artırımlı Uygulanması
7524 sayılı Kanunun 11. maddesiyle 213 sayılı Kanunun özel usulsüzlük cezalarını düzenleyen 353. maddesinde değişiklik yapılarak özel usulsüzlük cezalarının her bir tespit için artan tutarlarda uygulanacak aşağıdaki tabloda gösterilen (2) sayılı cetvel eklenmiştir.
|
Tespit sayısı |
353. Maddenin Birinci Fıkrasının (1) Numaralı Bendi Ceza Miktarı (Asgari-TL) |
353. Maddenin Birinci Fıkrasının (2) Numaralı Bendi Ceza Miktarı (TL) |
|
2. Tespit |
20.000 |
20.000 |
|
3. Tespit |
30.000 |
30.000 |
|
4. Tespit |
40.000 |
40.000 |
|
5. Tespit |
50.000 |
50.000 |
|
6. ve Sonraki Tespitler |
100.000 |
100.000 |
Artan tutardaki özel usulsüzlük cezasının belirlenmesinde tespit sayısı, her bir belge türü bazında ayrı ayrı ve takvim yılı esas alınarak belirlenecektir.
VUK 353. maddenin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerinde sayılan belgeleri düzenleme yükümlülüğü bulunanların bu yükümlülüklerini yerine getirmemeleri ve söz konusu hususun, belgenin düzenlenmesi gereken süreyi takip eden 5 iş günü içerisinde ve idarenin bilgisine girmeden önce, kendilerine belge düzenlenmeyenler tarafından idareye bildirilmesi durumunda, bu kişilere özel usulsüzlük uygulanmayacaktır. Bu durumda, anılan maddede sayılan belgeleri düzenlemeyen mükelleflere ise 213 sayılı Kanunda belirtilen özel usulsüzlük cezaları 3 kat artırımlı olarak uygulanacaktır.
VUK 353. maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerinde belirtilen belgeler yerine, 213 sayılı Kanunda veya ilgili mevzuatı kapsamında sayılmayan belgelerin düzenlenmesi halinde, bu belgeleri düzenleyen mükelleflere maddede yer alan özel usulsüzlük cezaları 2 kat artırımlı uygulanacaktır.
Söz konusu durumun, belgenin düzenlenmesi gereken süreyi takip eden 5 iş günü içerisinde ve idarenin bilgisine girmeden önce, belgeyi almak zorunda olanlar veya belge muhteviyatı işleminin muhatapları tarafından idareye bildirilmesi halinde, belgeyi almak zorunda olanlara özel usulsüzlük cezası tatbik edilmeyecek, 213 sayılı Kanunda sayılan belgelerden olmayan bu belgeleri düzenleyenlere ise 6 kat özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Bu kişiler tarafından, idarenin bilgisine girmeden önce belgenin düzenlenmesi gereken tarihi takip eden 5 iş günü içerisinde belgenin düzenlenmediğinin idareye bildirilmesi durumunda, bunlar adına özel usulsüzlük cezası kesilmeyecektir.
Tebliğdeki örneğe göre; yapılan bir denetimde mükellefin 15 ayrı müşterisine ÖKC fişi düzenlemediği tespit edilmiş ve bu tespit ilk tespit ise 15 adet ÖKC fişi için 15 adet ayrı ayrı 10.000 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Mükellef nezdinde daha sonraki bir tarihte yapılan başka bir denetimde de 20 ayrı müşterisine ÖKC fişi düzenlemediği tespit edilirse, bu tespit 2.tespit olarak kabul edilecek ve 20 adet ÖKC fişi için 20 adet ayrı ayrı 20.000 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Buna göre; şayet mükellefler 353. maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerinde belirtilen belgeler yerine, 213 sayılı Kanunda veya ilgili mevzuatı kapsamında sayılmayan belgeler düzenler ve bu durum belgeyi almak zorunda olanlar veya belge muhteviyatı işleminin muhatapları tarafından idareye bildirilir ve bu tespitin 6. tespit olması halinde; mükelleflere 600.000 TL tutarında ceza kesilmesi söz konusu olabilecektir.
Dijital Ortam Bildirimlerinin Yapılmaması, Eksik Veya Yanıltıcı Yapılması Halinde Ceza
Elektronik ticaretin yanı sıra internet dâhil olmak üzere her türlü dijital ortamın reklam, ilan, satış ve kiralama gibi iktisadi ve ticari amaçlarla kullanıldığı hallerde vergi güvenliğini sağlamak amacıyla kendisine bilgi verme yükümlülüğü getirilenlerin, bu yükümlülüklerine ilişkin olarak bildirimde bulunmamaları ya da bildirimlerini eksik veya yanıltıcı bir şekilde yapmaları durumunda uygulanması gereken özel usulsüzlük cezası yeniden belirlenmiştir.
Bu kapsamda söz konusu fiilleri işleyenler hakkında; bildirilmeyen, eksik veya yanıltıcı bildirilen her bir bilgi ve diğer yükümlülükler için ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Söz konusu fiiller için kesilecek özel usulsüzlük cezasının üst sınırı, her bir bildirim için kesilecek cezanın toplam tutarı dikkate alınarak değerlendirilecektir.
Cezalarda İndirim Ve Uzlaşma
VUK 376. maddesinde, mükellef veya vergi sorumlusu; ikmalen, resen veya idarece tarh edilen vergiyi veya vergi farkını ve vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının yarısını ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili vergi dairesine başvurarak vadesinde veya 6183 sayılı AATUHK’da belirtilen türden teminat göstererek vadenin bitmesinden itibaren üç ay içinde ödeyeceğini bildirirse kesilen cezanın yarısı indirilmektedir.
2024 yılı için 23.000 Türk lirasını aşmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları içinse söz konusu indirim oranı %75 olarak uygulanacaktır.
Vergi kaçakçılığı fiillerinden doğanlar hariç olmak üzere 2024 yılı için 23.000 Türk lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası kesilen mükellefler, vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde uzlaşma talep edebilecekler ve 213 sayılı Kanunun “Uzlaşma” başlıklı Üçüncü Bölümünde yer alan ilgili hükümlerden faydalanabileceklerdir.
Değerleme
Özel usulsüzlük cezaları, 2024 yılına ilişkin tutarlar olup her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Kanunun mükerrer 298. maddesinin (B) fıkrası kapsamında tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere arttırılarak uygulanacaktır.
Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu 571 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine ulaşmak için tıklayınız.
Söz konusu 7524 Sayılı Kanuna ulaşmak için tıklayınız.
213 Sayılı Kanunun güncel haline ulaşmak için tıklayınız.
Saygılarımızla.