Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik 27.08.2024 tarihli ve 32645 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Bilindiği üzere; ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden gerçek ve tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların ikinci el motorlu kara taşıtı alım satım faaliyetlerini, yetki belgesinin verilmesi, yenilenmesi ve iptaline ilişkin usul ve esaslar, Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 13.02.2018 tarihli ve 30331 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik” ile düzenlenmişti.
27.08.2024 tarihli ve 32645 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle, eski yönetmelik yürürlükten kaldırılmış olup sıfır ve ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin usul ve esaslar yeniden düzenlenmiş olup diğer mevzuatta, İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliğe yapılan atıflar bu yeni yönetmeliğe yapılmış sayılacaktır.
Yeni yönetmelikle;
- Gerçek veya tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetleri,
- Motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden gerçek veya tüzel kişilerin yükümlülükleri,
- İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti yetki belgesinin verilmesi, yenilenmesi ve iptaline ilişkin usul ve esaslar,
- Bilgi Sistemi ve Ödeme Sisteminin kurulması ve işletilmesi
- İkinci el motorlu kara taşıtı satışında ödeme sisteminin gerçek ve tüzel kişiler tarafından kullanılması,
- Ekspertiz raporlarının düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar,
- Motorlu kara taşıtı ihale, ilan ve ön değerlemesine ilişkin ilke, kural ve yükümlülükler,
- Toplu iş yeri ve araç pazarlarında aranan şartlar
- Ticaret Bakanlığı, yetkili idare ve diğer ilgili kurum ve kuruluşların motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin görev, yetki ve sorumlulukları
Açıklanmıştır.
Yönetmelikle yapılan düzenlemelerin ana başlıkları ve öne çıkan hususlar aşağıda bilgilerinize sunulmuştur.
İkinci El Araç Satışında Yetki Belgesi Zorunluluğu
Yönetmeliğin 5. Maddesi ile; ticari faaliyet kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı pazarlama veya satışı için yetki belgesi zorunluluğu getirilmiş olup bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılarak üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışının her bir satışının ticari faaliyet kabul edileceği yönünde düzenleme yapılmıştır.
Her bir işletme için ayrı ayrı düzenlenip devredilemeyecek olan yetki belgeleri, işletmenin bulunduğu Ticaret İl müdürlüğü tarafından Bilgi Sistemi üzerinden verilecek, yenilenecek ve iptal edilecektir.
Ticaret Bakanlığı, yetki belgesinin içeriği ile yetki belgesinin düzenlenmesine ilişkin diğer usul ve esasları belirleyecektir.
Yetki Belgesi Alacaklarda Ve Alım Satım Sorumlusunda Aranan Şartlar
Yönetmeliğin 6. Maddesi ile işletmeye yetki belgesi verilebilmesi için aranan şartlar aşağıdaki şekilde sayılmıştır.
- Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması,
- Meslek odasına kayıtlı olunması,
- Meslek odası ve vergi kayıtlarındaki faaliyet konuları arasında ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin bulunması,
Yetki belgesi başvurusunda bulunan alım satım sorumlusunda aranan şartlar aşağıdaki şekilde sayılmıştır.
- On sekiz yaşını doldurmuş olması,
- En az lise mezunu olması,
- İflas etmemiş veya iflas etmiş olsa bile İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre itibarının yerine gelmiş olması,
- Beş yıldan fazla kesinleşmiş hapis cezası almamış veya devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlarından hüküm giymemiş ya da ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olması,
- Seviye 5 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması,
Mesleki eğitim, Ticaret Bakanlığı veya Ticaret Bakanlığınca uygun görülen kurum ve kuruluşlar tarafından verilecektir.
Bu madde ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yetki belgesi temininde yaşanan sıkıntıları gidermek ve işletmelerin yetki belgesiz faaliyet göstermelerinin önüne geçmek amacıyla eski yönetmelikte bulunan iş yeri açma ve çalışma ruhsatına sahip olma zorunluluğu, yetki belgesi şartları arasından çıkarılmıştır.
Böylece, diğer tüm şartları taşımalarına rağmen ruhsat şartı nedeniyle yetki belgesi alamayan işletmelerin yaşadığı mağduriyet ortadan kaldırılmıştır.
Yönetmeliğin geçici 1. Maddesiyle yapılan düzenlemeye göre; 27.08.2024 itibarıyla vergi ya da meslek odası kaydı bulunan işletmeler için 01.03.2025 tarihine kadar yapılan yetki belgesi başvurularında işletme sahibi veya yetkili temsilcilerden birisi için lise mezuniyet şartı aranmayacaktır.
Yetki Belgesinin Verilmesi
Yönetmeliğin 7. Maddesine göre; yetki belgesi başvurusu, yetki belgesi verilmesinde aranan şartların taşındığını gösteren belgelerle birlikte Bilgi Sistemi üzerinden yapılacaktır.
Ticaret İl müdürlüğünce, yetki belgesi verilmesinde aranan şartları taşıdığı anlaşılan işletmelere, başvuru tarihinden itibaren on gün içinde yetki belgesi düzenlenecektir.
Başvuru reddedilmişse, ret gerekçelerine, başvuruda bulunan işletmenin erişebileceği şekilde Bilgi Sisteminde yer verilecektir.
Yetki Belgesinin Yenilenmesi
Yönetmeliğin 8. Maddesine göre; Yetki belgesi, 5. maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen bilgilerden herhangi birinde değişiklik olması durumunda değişikliğin gerçekleştiği tarihten itibaren otuz gün içinde Bilgi Sistemi üzerinden yapılacak başvuru ile yenilenmesi gerekir.
Yetki Belgesinin İptali
Yönetmeliğin 9. Maddesine göre; aşağıdaki durumlarda yetki belgesi iptal edilecektir.
- 6. maddede belirtilen şartlardan herhangi birinin kaybedilmesi,
- Şartlardan herhangi birine sahip olunmadığının Ticaret Bakanlığınca tespiti,
- 30 gün içinde yenileme başvurusunda bulunulmaması veya Ticaret Bakanlığınca yapılan uyarıya rağmen on gün içinde yenileme başvurusunda bulunulmaması,
- Yönetmeliğe aykırı hareket edenlere Bilgi Sistemi üzerinden veya yazılı olarak Ticaret Bakanlığınca yapılan uyarıya rağmen verilen süre içinde aykırılığın ortadan kaldırılmaması veya aynı takvim yılı içinde aykırılığın tekrarlanması,
- Tescilsiz motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetinde de bulunan işletmenin bu faaliyeti yürütürken satıştan kaçınması, taşıtın üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen satış fiyatının üzerinde fiyat talep etmesi, müşteriyi aksesuar almaya veya takasa zorlaması ya da takas fiyatını piyasa fiyatının çok altında belirlemesi gibi tescilsiz motorlu kara taşıtına ulaşılmasını zorlaştırıcı faaliyette bulunması,
Yetki belgesi iptal edilen işletmeye ve işletme sahibi ile işletmeyi temsile yetkili olanların sahibi veya temsile yetkili olduğu diğer işletmelere iptal tarihinden itibaren bir yıl süreyle yetki belgesi verilmeyecektir.
Mesleki Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu
Yönetmeliğin 10. Maddesine göre; motorlu kara taşıtları alım satım sorumlularının Seviye 5, motorlu kara taşıtları alım satım danışmanlarının ise Seviye 4 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerekmektedir.
Motorlu kara taşıtları alım satım sorumlularının, üniversitelerin; motorlu kara taşıtları alım satım danışmanlarının ise ortaöğretim ve üniversitelerin motorlu kara taşıtı ticareti ile ilgili alanlarından veya bunlara denkliği kabul edilen yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olmaları durumunda mesleki yeterlilik belgesi şartı aranmayacaktır.
Bu alanlar ve çalıştırılması gereken mesleki yeterlilik belgesine sahip asgari personel sayısı ile ulusal yeterliliğin yapısını oluşturan ve personelin sahip olduğu mesleki yeterlilik belgesinde yer alması gereken seçmeli birimler Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenecektir.
Yönetmeliğin geçici 1. Maddesi 2. fıkrasıyla yapılan düzenlemeye göre; 15.08.2020 tarihinden önce Seviye 5 mesleki yeterlilik belgesi sınavına giren veya bu belgeyi alan motorlu kara taşıtları alım satım danışmanları için belgeleri iptal edilmediği sürece Seviye 4 mesleki yeterlilik belgesi şartı aranmayacaktır.
Distribütörlerin Haksız Ticari Uygulamaları Ve Yükümlülükleri
Yönetmeliğin 11. Maddesine göre; distribütörler, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulamalarda bulunulamaz.
Distribütörlerin aşağıda belirtilen faaliyetleri haksız ticari uygulamalardır.
- Yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık ortalamasından fazla araç almaya zorlamak.
- Fatura düzenlendikten sonra araç fiyatını artırmak veya aracı 15 gün içinde satıcıya teslim etmemek.
- Araç satışını, kendisinin veya bir başkasının mal veya hizmetini alma şartına bağlamak.
- Yetkili satıcının araç satışlarına ilişkin kampanyalardan faydalanmasını diğer ürün ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili satıcının kâr marjının kısıtlanması ve araç satış kotası gibi şartlara bağlamak.
Distribütörler, tavsiye edilen araç satış fiyatını internet, web sitesi gibi elektronik ortam üzerinden erişilebilir olmasını sağlamak zorundadır.
Yetkili Satıcıların Yükümlülükleri
Yönetmeliğin 12. Maddesine göre; yetkili satıcılar tescilsiz motorlu kara taşıtlarının (sıfır araçların) pazarlama ve satışında; tescilsiz motorlu kara taşıtına ilişkin vergilerin alıcı tarafından ödendiği andan itibaren taşıtın satış fiyatını arttırmamak, alıcıya araç fiyatını sabitleme hakkını bildirmek ve alıcının vergileri ödediği tarihten itibaren on beş gün içinde taşıtı alıcıya teslim etmek zorundadır.
Motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde sigorta, finansman, aksesuar, yedek parça satışı, servis ve satış sonrası hizmetler gibi faaliyetler dışında ticari faaliyette bulunmak yasaktır.
Yetkili Satıcıların Sipariş Usulü ve Kaparo Alarak Satışları
Yönetmeliğin 13. Maddesine göre; alıcının tescilsiz motorlu kara taşıtının (sıfır aracın) satış bedelinin bir kısmını kaparo olarak önceden ödemeyi, satıcının da bedelin kısmen veya tamamen ödenmesinden sonra taşıtı alıcıya devir ve teslim etmeyi üstlendiği sipariş usulü satışlarda yazılı olarak veya elektronik ortamda sipariş formu düzenleyip aynı gün alıcıya teslim etmesi zorunluluğu getirilmiştir.
Yetkili satıcı, bu form düzenlenmeden alıcıdan herhangi bir ödeme talep edemeyecek veya alıcıyı borç altına sokan sözleşme, senet gibi belge alamayacaktır.
Sipariş edilen taşıt, formun düzenlendiği veya kısmi ödemenin yapıldığı tarihlerden hangisi önce ise en geç 45 gün içinde olmak üzere formda belirtilen süre içinde alıcıya teslim edilecektir.
Alıcıdan araç teslimine 7 gün kalıncaya kadar alıcıdan satış fiyatının %10’undan fazla kapora veya alıcıyı borç altına sokan belge alınamaz.
Ayrıca alıcı, kişiselleştirilmiş siparişler ile özel tertibatlı taşıtlar hariç, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren 14 gün içinde satıcıya yöneltilmiş bildirim ile siparişini herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve herhangi bir cezai şarta maruz kalmadan iptal edebilecektir.
Yetkili satıcı, ispat yükü kendisinde olmak üzere sipariş iptali konusunda alıcıyı yazılı olarak bilgilendirmek zorundadır.
Siparişin iptali halinde, alıcı tarafından yapılan tüm ödemeler ve alıcıyı borç altına sokan her türlü belge iptal bildiriminin yetkili satıcıya ulaştığı tarihten itibaren on gün içinde iade edilir.
Distribütörler Haricinde Araç İthal Edenler
Yönetmeliğin 14. Maddesine göre; distribütörler haricinde araç ithal edenler, yetkili satıcılara satış yapmaları halinde 11. Maddedeki haksız ticari uygulamalar ve yükümlülüklerine, diğer gerçek veya tüzel kişilere satış yapmaları halinde 12. Maddedeki yetkili satıcıların yükümlülükleri ile sipariş usulü ve kaparo alarak satışlara dair 13. Maddedeki hükümlere uymak zorundadır.
İşletmelerin Yükümlülükleri
Yönetmeliğin 15. Maddesine göre; ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden ticaret şirketi, ticari işletme, esnaf ve sanatkâr işletmesi ve bunların şubeleri aşağıdaki hususlara uymak zorundadır:
- İstisnalar hariç, mesleki yeterlilik belgesine sahip olmayan kişileri motorlu kara taşıtı alım satım sorumlusu veya danışmanı olarak istihdam etmemek.
- Yetki belgesi numarasını ekspertiz raporunun düzenlenmesi sırasında ekspertiz işletmesine ve satış sırasında notere beyan etmek.
- Ekspertiz raporunun bir nüshasını satış sırasında notere ibraz etmek.
- Satışına yetkili olmadığı ikinci el motorlu kara taşıtına ilişkin pazarlama ve aracılık faaliyetinde bulunmamak.
- Yol ve kaldırım gibi kamunun ortak kullanımına ayrılmış alanları araç teşhir alanı olarak kullanmamak.
İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde başka bir ticari faaliyette bulunulması ve bu iş yerinin ikamet amacıyla kullanılması yasaktır.
İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmelerin İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri mevzuatı kapsamında iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alma yükümlülükleri devam etmektedir.
Ekspertiz Raporu Alma Zorunluluğu ve Raporda Bulunması Gerekenler
Yönetmeliğin 16. Maddesine göre; TSE hizmet yeterlilik belgesi bulunan ekspertiz işletmeleri tarafından düzenlenecek, bu yeterlilik belgesine sahip ekspertiz işletmesi bulunmayan illerdeki işletmeler hariç olmak üzere, işletme tarafından, tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan araç satışlarından önceki 10 gün içinde, ücreti satış işleminin alıcıdan kaynaklanan bir nedenle gerçekleşmemesi durumunda alıcı, diğer hallerde işletme tarafından ödenecek olan ekspertiz raporu alınması zorunludur.
Üç nüsha düzenlenen ekspertiz raporunun iki nüshası satıcı işletmeye verilir ve satıcı işletme ile ekspertiz işletmesi tarafından en az beş yıl süreyle saklanır.
8 yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar için ekspertiz raporu alınması zorunlu değildir.
Ekspertiz raporunda aşağıdaki hususların bulunması zorunludur:
- Taşıtın markası, ticari adı, cinsi, tipi, model yılı ve kilometresi.
- Ekspertiz raporunu düzenleyen ticari işletmenin hizmet yeterlilik belgesi ve MERSİS numaraları ile MERSİS’e kayıtlı ticaret unvanı ve işletme adı veya ekspertiz raporunu düzenleyen esnaf ve sanatkâr işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi numarası ve ESBİS’e kayıtlı işletme adı ile işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası.
- Ekspertiz raporunu alan işletmenin yetki belgesi numarası ile MERSİS numarası, MERSİS’e kayıtlı ticaret unvanı ve işletme adı veya ESBİS’e kayıtlı işletme adı, işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası.
- ç) Ekspertiz raporunu alan işletmenin yetki belgesinin bulunmaması durumunda, yetki belgesinin bulunmadığı hususu.
- TSE’nin ilgili standardı ile belirlenen diğer hususlar.
Ekspertiz işletmesi, ekspertiz raporundaki bilgilerin taşıtın gerçek durumunu yansıtmamasından sorumludur.
İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticaretinde Bazı Parçalarda Garanti
Yönetmeliğin 17. Maddesine göre; model yılına göre 8 yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin altında olan ve tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altında olmak zorundadır.
Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren 1 yıl veya yirmi bin kilometredir.
Garanti kapsamına giren hususlar işletme tarafından sigorta yaptırılmak suretiyle karşılanabilir.
Motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemlerinde garanti süresi veya kilometresi içinde meydana gelen arızalar, masraflar işletmeye ait olmak üzere; arızalı taşıtın işletmeye teslim edildiği veya Ticaret İl müdürlüğünce işletmeye yapılan bildirim tarihinden itibaren azami kırk beş iş günü içinde giderilmek zorundadır.
Garanti süresi veya kilometresi içinde arızalanan taşıtın işletmeye veya işletmenin belirleyeceği onarım noktasına teslim edilmesi halinde işletme tarafından, arızalı taşıtın teslim alındığına dair belirli bilgilerin bulunduğu iki nüsha belge düzenlenmek ve bir nüshası araç sahibine teslim edilmek zorundadır.
Motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemlerinde garanti süresi içinde arıza meydana gelmesi durumunda, arıza nedeniyle taşıtın kullanılamadığı süre garanti süresine eklenir.
Garanti Kapsamına Girmeyen Hususlar
Yönetmeliğin 18. Maddesine göre; ikinci el motorlu kara taşıtının satışında aşağıdaki parça, durum, işlem ve arızalar garanti kapsamına girmemektedir:
- Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar.
- Satış sırasında alıcı tarafından bilindiği işletme tarafından belgelendirilen arıza ve hasarlar.
- Ekspertiz raporunda belirtilen arıza ve hasarlar.
- Taşıtın olağan kullanımı nedeniyle kayışlar, egzoz, amortisör, debriyaj, ön dişli takımı, fren balataları ve pabuçları, diskler, contalar gibi parçalarda meydana gelen aşınma ve yıpranmalar.
- Garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça; bujiler, katalitik konvertörler, hava filtresi, yağ filtresi, yakıt filtresi, cam silecek lastikleri, klima devresinin doldurulması için kullanılan maddeler, ilave edilen yağlar, soğutma sıvıları, fren sıvıları ve diğer katkı maddeleri.
- Garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça, koltuk aksesuarlarının temizlenmesi ve onarılması dâhil olmak üzere kaportanın ve kabinin olağan bakımı için yapılan masraflar.
- Kaporta işleri, süslemeler, paspas, lastikler, jantlar, akü, farlar, park lambaları, camın ve farların kırılması veya çatlaması.
- Parça değişimi yapılarak veya yapılmaksızın düzenli önleyici işlemler, kontroller ve ayarlamalar.
- İkaz lambaları sistem arızası gösterdiği halde taşıtı kullanmaya devam etmenin veya bilerek veya bilmeyerek uygun olmayan yakıtın kullanılmasının sebep olduğu arızalar.
- Hatalı kullanım, kaza, hırsızlık, hırsızlık girişimi, yangın, infilak, vandallık veya doğal afetler nedeniyle hasar gören veya zayi olan parçalar.
- Taşıtın ihmal edilmesinin veya uygun olmayan bir şekilde kullanılmasının veya taşıtın gereği gibi çalışması için lüzumlu olan sıvıların donmasının sebep olduğu arızalar.
- Bakım işlemlerinin muayene ve bakım planına uygun olarak yapılmaması nedeniyle meydana gelen arızalar.
- Satış sonrasında taşıta yapılan herhangi bir eklenti nedeniyle oluşan hasar ve arızalar.
- Tescil belgesinde “Trafikten çekilerek tescil kaydı kapatılmıştır.” şerhi bulunan taşıtlar.
İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Satışına Aracılık Ve Araç Teslim Belgesi
Yönetmeliğin 19. Maddesine göre; satılmak üzere işletmeye teslim edilen ikinci el motorlu kara taşıtı için, ikinci el motorlu kara taşıtının adına tescilli olduğu kişi ile işletme arasında en az iki nüsha olan ve işletme tarafından en az beş yıl süreyle saklanması ve belli bilgileri içermesi gereken araç teslim belgesi düzenlenmesi zorunludur.
İkinci el araçta, aracın işletmede kalacağı süre içinde oluşan arıza ve hasardan işletme sorumludur.
Araç Tanıtım Kartı
Yönetmeliğin 20. Maddesine göre; satılacak araçta, kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde taşıta ilişkin tanıtıcı asgari güncel bilgilerin yer aldığı tanıtım kartı bulundurulması zorunludur.
İşletmelerin İlanlara İlişkin Yükümlülükleri
Yönetmeliğin 21. Maddesine göre; işletmeler ilan verirken; yetki belgesi numarası ve yetki belgesindeki işletme adı veya unvanı ile 20. maddenin ikinci fıkrasında belirtilen diğer bilgilere güncel olarak yer vermek, üçüncü kişileri yanıltıcı bilgi ve belgelere yer vermemek ve ikinci el motorlu kara taşıtının satılması, araç teslim belgesi süresinin veya ilan verme yetkisinin sona ermesi halinde ilan faaliyetine gecikmeksizin son vermekle yükümlüdür.
İlan Site ve Platformlarının Yükümlülükleri
Yönetmeliğin 22. Maddesine göre; başkalarına ait araçların pazarlama ve satışına yönelik ilanlara elektronik ortam sağlayan platformlar aşağıdaki hususlara uymak zorundadır:
- İşletmelerin üyeliğinin veya kaydının yapılmasından ve yenilenmesinden önce Bilgi Sistemi üzerinden yetki belgesi kontrolü yapmak ve yetki belgesine sahip olmayan işletmelerin üyeliğine veya kaydına izin vermemek.
- Gerçek kişinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası ya da yabancı kimlik numarası ile telefon numarasını; tüzel kişinin unvanı ve telefon numarasını üyelikten veya ilanın yayımlanmasından önce doğrulamak. Her takvim yılında en az bir defa bu bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek, güncellenmesini sağlamak ve bu bilgileri beş yıl süreyle saklamak.
- İlan veren gerçek kişilerin ad soyad bilgilerinin tam ad ve soyadı veya tam ad ve soyadın/soyadlarının baş harflerini ve varsa tescil edilmiş işletme adını, tüzel kişilerin ise tescil edilmiş unvanını ve varsa işletme adını içerecek şekilde gösterilmesini sağlamak.
- ç) İlana konu taşıtın ilan veren kişiye veya ilan verenin gerçek kişi olması halinde birinci ve ikinci derece kan hısımlarına veya eşine ait olduğunu ya da ilanı veren kişinin ilana konu araç sahibi tarafından yetkilendirildiğini ilanı yayımlamadan önce Bakanlığın elektronik sistemleri üzerinden doğrulamak.
- İlanlara ilişkin talep ve şikâyetlerin internet tabanlı iletişim yöntemlerinden en az biri ve telefon aracılığıyla iletebilmesi için müşteri hizmetleriyle iletişim imkânı sunmak. Bu talep ve şikâyetlerin etkin şekilde yönetilerek sonuçlandırılmasını sağlamak.
- Piyasa yapısını bozucu veya tüketiciyi yanıltıcı ilanları önlemeye yönelik tedbirleri almak.
Araç Satış İhalelerinin Şeffaf ve Güvenli Şekilde Yapılmasına Yönelik Düzenlemeler
Yönetmeliğin 23. Maddesi ile; elektronik ortamda yapılan ihalelerin güvenli ve şeffaf şekilde gerçekleştirilmesinin sağlanması amacıyla, üyelik sözleşmesinin imzalanması, ihale şartlarının ve satışa sunulan taşıtlara ilişkin detaylı bilgilerin ihale platformunda ilan edilmesi, ihale fiyatının adil rekabet kurallarına uygun olarak belirlenmesi, ihale platformu işleticisinin ve satıcının doğrudan veya dolaylı olarak ihaleye katılamaması gibi asgari kurallar belirlenmiştir.
İhaleye konu taşıtın satıcısı veya ihale platformu tarafından alıcı sıfatıyla ihaleye doğrudan veya dolaylı olarak katılım sağlanamayacak ve teklif verilemeyecektir.
İhale platformu, ihaleye çıkan taşıtın hedeflenen en düşük satış fiyatı olan rezerv fiyat uygulamasının kullanılması halinde; ihale öncesi rezerv fiyatı kayıt altına alarak ihale sırasında artmasını engeller ve aracın rezerv fiyata ulaşması halinde bu durumun kolaylıkla görülebilir veya okunabilir şekilde aracın satışa uygun hale geldiğini belirten bir görsele veya ibareye yer vermekle yükümlüdür.
Belirli zaman dilimi içinde fiyat teklifi verilen ihalelerde, ihale bitiş saatinde verilen en yüksek teklif ile; rezerv fiyat uygulaması kullanılan ihalelerde, rezerv fiyatın altında verilen nihai teklifin satıcı tarafından kabul edilmesi veya ihale bitiş saatinde rezerv fiyatın üzerinde verilen en yüksek teklif ile ihale kesinleşir.
İhalenin kesinleşmesi, ihale platformunun kararına veya onayına bağlanamayacak ve kesinleşen ihalede satıştan imtina edilemeyecektir.
İhalenin iptali durumunda, ihale platformunca gerekçeli iptal nedeni hakkında üyelere platform üzerinden bilgi verilecektir.
Bu düzenleme, işletmeler veya motorlu kara taşıtı kiralama faaliyetinde bulunan gerçek veya tüzel kişiler arasında gerçekleştirilen ihaleler hakkında da uygulanacaktır.
Ön Değerlemeye İlişkin Yükümlülükler
Yönetmeliğin 24. Maddesine göre; elektronik ortamda ikinci el araç ön değerlemesi yapan gerçek veya tüzel kişiler asgari olarak satıcının beyan ettiği taşıtın marka, ticari ad, cins, tip, kasa, yakıt, şanzıman, donanım, aksesuar, kilometre ve renk bilgileri ile taşıtın arızalı, boyalı ve değişen parça gibi belirli bilgileri dikkate alarak ön değerleme yaptıktan sonra ön değerleme sonucunda fiyat teklifi verilen ve fiziksel incelemesi tamamlanan taşıtlara aynı gün nihai teklif verecektir.
Model yılına göre 8 yaşın ve yüz altmış bin kilometrenin altındaki taşıtlar için ön değerleme sonucunda verilen fiyat teklifi ile nihai teklif arasında %5’ten fazla fark olamaz.
Fiziksel inceleme sonucunda tespit edilen satıcı beyanına ilave arıza ve kusurların giderilmesine ilişkin bedel bu farka eklenebilir.
Ticaret Bakanlığı bu oranı iki katına kadar artırmaya veya sıfıra kadar indirmeye yetkilidir.
Fiziksel inceleme sonucunda belirlenen ihale açılış fiyatı da nihai teklif kabul edilir.
Ön değerleme sonucunda alt ve üst sınırlar belirtilerek fiyat teklifi verilmesi durumunda, ikinci fıkrada belirtilen %5 fark üst sınırdan hesaplanır.
Ön değerleme sonucunda verilen fiyat teklifi, asgari yirmi dört saat geçerlidir.
Bilgi Sistemi Ve Entegrasyon
Yönetmeliğin 25. Maddesine göre; motorlu kara taşıtı ticaretinin takip ve kontrolü amacıyla Ticaret Bakanlığı tarafından Bilgi Sistemi oluşturulacak olup yetki belgesine sahip işletmelerin güncel listesine bu sistem üzerinden erişilebilecektir.
Tescilsiz motorlu kara taşıtlarının (sıfır araçların) tedarik zincirinde gerçekleşen üretim, ithalat, sipariş, alış, satış, devir ve teslim gibi hareketleri de Ticaret Bakanlığı tarafından Bilgi Sistemi üzerinden takip edilebilir ve gerekli görülen bilgi ve belgeler, belirlenen usul ve esaslara uygun şekilde motorlu kara taşıtı üretici ve distribütörleri, yetkili satıcılar, işletmeler, ekspertiz işletmeleri ve ilgili diğer kişi, kurum ve kuruluşlar tarafından Bilgi Sistemine aktarılır.
Araç Alım Satımında Güvenli Ödeme Sisteminin Kullanım Zorunluluğu
Yönetmeliğin 26. Maddesine göre; işletmelerin ve diğer gerçek veya tüzel kişilerin ikinci el araç satışlarında sahte para kullanılması ihtimali, nakit ödeme zorluğu ve satış bedelinin ödenmemesi riskinin ortadan kaldırılması amacıyla ödemenin bir kısmının veya tamamının nakit, havale, elektronik fon transferi veya Ticaret Bakanlığınca belirlenen diğer ödeme yöntemleriyle yapılması halinde araç satış bedelinin, Ticaret Bakanlığınca yetkilendirilen kuruluş tarafından araç mülkiyeti ile satış bedelinin eş anlı el değiştirmesini sağlayacak şekilde oluşturulan elektronik sistem (Güvenli Ödeme Sistem) üzerinden ödenmesi zorunludur.
Araç satış bedelinin bir kısmının veya tamamının 5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımlanan kredi kuruluşları veya 6361 sayılı Kanunda tanımlanan finansman ve tasarruf finansman şirketleri tarafından kredilendirilmesi halinde kredi tutarı haricindeki ödemeler için elektronik sistem kullanılması zorunludur.
Güvenli Ödeme Sisteminin kullanılmasına ilişkin masraflar satıcıya aktarılan araç satış bedelinden mahsup edilir.
Türkiye Noterler Birliği Ve Noterlerin Yükümlülükleri
Yönetmeliğin 27. Maddesine göre; noterler asgari bilgilerin yer alacağı ve Türkiye Noterler Birliği tarafından Bilgi Sistemine aktarılacak araç satış sözleşmesi ile satışına aracılık edecekleri ikinci el araç alım satımında yetki belgesi bilgilerini Bakanlığın; ekspertiz raporu ibraz edilmesi halinde, ekspertiz işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi bilgilerini TSE’nin elektronik sistemlerinden kontrol etmek zorundadır.
Müşterek İlke Ve Kurallar
Yönetmeliğin 28. Maddesine göre; motorlu kara taşıtı üreticileri, distribütörler, yetkili satıcılar, distribütörler haricinde araç ithal edenler, işletmeler, ekspertiz işletmeleri, ilan ve ihale platformları ile elektronik ortamda ikinci el motorlu kara taşıtı ön değerlemesi yapan işletmeler aldatıcı veya dürüstlük kuralına aykırı davranışlar ile haksız ve hukuka aykırı ticari uygulamalarda bulunmamak, hizmet verdiği kişilerin alım satım tercihlerini etkileyecek nitelikteki bilgileri gizlememek ve bu kişileri yasa dışı veya etik olmayan uygulamalara teşvik etmemek ve motorlu kara taşıtı ticaretinin geliştirilmesi, piyasa aksaklıklarının giderilmesi veya ortaya çıkmasının önlenmesi ve tüketicinin korunması gibi amaçlarla Ticaret Bakanlığınca alınan tedbirlere ve verilen talimatlara uymak, Ticaret Bakanlığınca talep edilen bilgi ve belgeleri talebe uygun şekilde Bakanlığa sunmak zorundadır.
Toplu İş Yeri
Yönetmeliğin 29. Maddesine göre; nüfusu yüz elli binden az olan yerlerde en az on beş, nüfusu yüz elli bin ve üzerinde olan yerlerde ise en az otuz işletmenin faaliyet göstereceği, çevreye ve trafiğe getireceği yükler ile ikamet amacıyla kullanılan yerlere uzaklığı ve ulaşım imkânları dikkate alınarak belirli nitelikleri haiz bir yapı veya alan bütünlüğünde toplu iş yerleri oluşturulabilecektir.
Araç Pazarı
Yönetmeliğin 30. Maddesine göre; belirli nitelikleri haiz ikinci el araç pazarları yetkili idare veya bu faaliyet konusunda iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenen işletmeler tarafından kurulur ve işletilir.
Denetim Ve Ceza Hükümleri
Yönetmeliğin 31. Maddesine göre; Ticaret Bakanlığı, motorlu kara taşıtı ticaretinin geliştirilmesi ve tüketicinin korunması amacıyla her türlü tedbiri almaya ve bu Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik denetim yapmaya yetkili olup bu yetkisini il müdürlükleri aracılığıyla da kullanabilecektir.
Belediyeler, yetkilerini devrettikleri kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları veya özel hukuk tüzel kişilerince kurulan ve işletilen ikinci el araç pazarları nezdinde denetim yapmakla görevli ve yetkilidir.
Ticaret Bakanlığı idari para cezası uygulama yetkisini il müdürlüklerine devredebilir.
Yönetmeliğin 22. maddesine aykırı hareket eden İlan Site ve Platformlarına 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Kanunun Cezai hükümlerle ilgili 12. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde sayılan (11. maddesinin birinci fıkrası kapsamında Bakanlıkça yapılan ikincil düzenlemelere uymayanlara her bir aykırılık için on bin Türk lirasından yüz bin Türk lirasına kadar İdari Para Cezası), diğer hükümlere aykırı hareket edenler hakkında ise 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un Ceza hükümlerine ilişkin 18. maddesinde öngörülen idari para cezaları Ticaret Bakanlığınca uygulanacaktır.
Ticaret Bakanlığı, yönetmeliğin araç satış ihalelerinin şeffaf ve güvenli şekilde yapılmasına yönelik düzenlemelerin yer aldığı 23. maddenin uygulanmasına yönelik denetimlerde, 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Kanunun 11. maddesinin ikinci fıkrası kapsamında bilirkişi görevlendirebilecektir.
Pazarlama Ve Satış Kısıtlaması
Yönetmeliğin geçici 2. Maddesiyle yapılan ve daha önceden de mevcut olan düzenlemeye göre; ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler, 01.01.2025 tarihinden önce motosiklet, otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlanmasını veya satışını ilk tescil tarihinden itibaren altı ay ve altı bin kilometre geçmedikçe doğrudan veya dolaylı olarak yapamazlar.
İlan Kısıtlaması
Yönetmeliğin geçici 3. Maddesiyle yapılan düzenlemeye göre; ikinci el araçların üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlanması bu maddenin uygulanması bakımından ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti kabul edilecektir.
İkinci el araçların üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlaması 01.01.2025 tarihine kadar yapılamaz.
İkinci el araç satışına ilan verilmesine aracılık eden gerçek veya tüzel kişiler, üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlama kısıtlamasına aykırı ilan girişi yapanları ilan yayımlanmadan tavsiye edilen güncel satış fiyatı ve girişi yapılmak istenen ilan fiyatının yönetmeliğe aykırılı olduğu konusunda uyarmak ve anılan fıkraya aykırı ilanlar ile ilan sahiplerine ilişkin tüm bilgileri Bakanlığın taleplerine uygun olarak Bakanlığa bildirmek zorundadır.
Ticaret Bakanlığı, ikinci el araçların üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlaması konusunda ikinci araçların sınıfını, markasını, ticari adını, tipini, cinsini, model yılını ve aksesuar ve/veya donanım eklenmesi halinde, üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerine eklenebilecek azami tutar ve/veya oranı belirleyebilir.
Eski Yetki Belgeleri
Yönetmeliğin geçici 4. Maddesine göre; 27.08.2024 tarihinden önce alınmış olan yetki belgeleri geçerlidir.
Yürürlük
Yönetmeliğin Yetkili Satıcıların Yükümlülükleri ile ilgili 12. maddesi, Yetkili satıcıların sipariş usulü satışları ile ilgili 13. maddesi, Distribütörler haricinde taşıt ithal edenlerle ilgili 14. maddesi, Ön değerlemeye ilişkin yükümlülüklerin düzenlendiği 24. maddesi ve araç ticaretinin takip ve kontrolü amacıyla Bakanlık tarafından oluşturulacak Bilgi Sistemi ve bunun entegrasyonuna dair 25. maddesi le ilgili düzenlemeler 01.01.2025 tarihinde; ikinci el satışlarda herkes tarafından kullanılacak olan Güvenli Ödeme Sistemine dair 26. Maddesi işletmeler için 27.08.2024 tarihinde, diğer gerçek veya tüzel kişiler bakımından ise 27.09.2024 tarihinde yürürlüğe girecek olup, diğer hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliğe ulaşmak için tıklayınız.
İkinci El Motorlu Kara Taşıtları Ticareti Bilgi Sistemine Ulaşmak İçin tıklayınız.
İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sistemi (İETTS) Uygulama Kullanıcısı Yardım Rehberi İçin Tıklayınız.
İkinci el motorlu kara taşıtlarının ticareti yetki belgesi alan işletme sorgulamak için tıklayınız.
Saygılarımızla.
Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.