Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının Denetimine Dair Yönetmelik te Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” 02.08.2024 tarihli ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Bilindiği üzere, 26.10.2021 tarih ve 31640 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7339 Sayılı “Kooperatifler Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile; 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’nun bazı maddelerinde çeşitli değişiklikler yapılmış, Kanun’un 9. maddesi ile; 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 69. Maddesi tamamen değiştirilerek, finansal tabloların denetimi dış denetim olarak tanımlanmış ve kooperatiflerin dış denetim sistemi yeniden düzenlenerek bakanlıkça çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslar dikkate alınarak belirlenecek kooperatif ve üst kuruluşlarının finansal tablolarının dış denetime tabi olacağı hükme bağlanmıştı.
01.02.2022 tarih ve 31737 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelikle kooperatif ve üst kuruluşlarının denetimleri ile birlik ve merkez birliklerinin denetim için yetkilendirilmesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmişti.
02.08.2024 tarihli ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle ilgili yönetmelikte değişiklikler yapılmış olup yapılan düzenlemelerin ana başlıkları ve öne çıkan hususlar aşağıda bilgilerinize sunulmuştur.
Denetleme Organı Tanımı
4. maddenin 1. fıkrasının ç bendindeki “Denetleme organı tarafından yapılacak denetim” tanımı; Kooperatifler Kanunu 65. maddesine atıfta bulunularak Kanun’un ilgili 65. maddesi uyarınca genel kurul adına kooperatif veya üst kuruluşlarının işlem ve hesaplarını tetkik eden, denetçi ya da denetçileri” şeklinde tanımlanan “denetleme organı” tanımıyla değiştirilmiştir.
Dış Denetime Tabi Olan ve Denetimden Muaf Olan Kooperatifler
15. maddenin 1. fıkrasının c bendinde değişiklik yapılarak; dış denetim şartı için daha önce 30 milyon ve üstü net satış hasılatı olan şarta Bakanlıkça daha yüksek bir tutar belirlenmemişse ibaresi eklenmiştir. 3. fıkradan sonra yeni fıkralar eklenerek mevcut fıkralar ile birbirine bağlanmıştır.
İhtiyari olarak bağımsız denetim yaptıran kooperatiflerin yönetmelik kapsamında dış denetimden muaf oldukları belirtilmiştir.
Dış Denetçinin Nitelikleri
Yönetmelik kapsamında dış denetim faaliyeti yürütebilecek Dış Denetçinin Niteliklerinin sayıldığı 16. maddenin 1. fıkrasının e ve ğ bentlerindeki görevi süresince ibareleri kaldırılarak dış denetçilerin denetim işlemleri dışında kendisi veya başkası namına, bizzat veya dolaylı olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamelesi bulunmaması ve bunların boşanmış olsalar dahi eşleri ile üçüncü dereceye kadar (üçüncü derece dâhil) kan ve kayın hısımları veya dış denetçi tarafından denetlenen kooperatif veya denetlenen kooperatif ile ilgili olanlarla doğrudan veya dolaylı olarak menfaat, ortaklık, kilit yönetici sıfatıyla iş, olağan ekonomik ilişkiler dışında borç veya alacak ilişkilerine girmemiş olmaları şartının aranacağı açıklanmıştır.
1. fıkradan sonra gelmek üzere; kooperatifle ticari, ortaklık ya da kan bağı vb. ilişkili olmamasıyla ilgili bentlere atıfta bulunularak dış denetçi şartlarının dış denetim hesap döneminin öncesi ve raporun sunulacağı genel kurul toplantısına kadar sağlanması hakkında yeni fıkra eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.
Dış Denetime Yetkili Birlikler/Merkez Birlikleri
18. maddenin 2. fıkrasının b bendinde dış denetime yetkili birlikler/merkez birliklerin ortağı olan dış denetime tabi birim kooperatif sayısının daha önce 500-750 arası belirli oranlarda tam zamanlı dış denetimle görevli personel istihdam etmiş olması şartı en az 1/30’u kadar ve ikiden az olmamak üzere tam zamanlı dış denetimle görevli personel istihdam etmiş olması şeklinde değişmiştir.
Dış Denetçilerin Faaliyet Sınırlaması
36. maddenin 1. fıkrasında, dış denetim yapanların faaliyet konularıyla ilgili denetim dönemi ve sonraki yılında ticari faaliyette bulunamayacağı, ticari teşekküllerde yönetici olamayacağı şeklindeki ibareye, dış denetçilerin yönetici; denetimi yapılan kooperatiflerde organ üyesi, ortak ve çalışan olamayacağı ibaresi eklenmiştir.
Dış Denetim Raporunun Genel Kurula Sunulma Süresi
38. maddenin 3. fıkrasında, birleşik genel kurul yapacaklar ile tarım kredi kooperatiflerinde birinci hesap dönemine dış denetim raporunun, ikinci hesap dönemi sonuna kadar teslim edilebileceği ancak her halde, denetimi yapılan kooperatifin genel kurul toplantısı yapmasını engellemeyecek şekilde sunulacağı yönünde düzenleme yapılmıştır.
Yönetmelik 02.08.2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu yönetmelik değişikliğine ulaşmak için tıklayınız.
Söz konusu yönetmeliğin güncel haline ulaşmak için tıklayınız.
1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’na ulaşmak için tıklayınız.
Saygılarımızla.
Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.