İstanbul Finans Merkezinde Bulunan Katılımcıların Defter Kayıtlarını Yabancı Para Biriminde Tutabilmelerine Dair 569 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Yayımlandı.

569 Seri No.lu “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği “ 26.09.2024 tarih ve 32674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

 

Bilindiği üzere; 7412 sayılı Kanunun 7. maddesinin birinci fıkrasında, “Katılımcıların tutmak zorunda oldukları defterler ile düzenleyecekleri belgelerin yabancı para birimiyle tutulabilmesi ve düzenlenebilmesine ilişkin olarak, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine bağlı olmaksızın düzenleme yapmaya Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.

 

7412 sayılı Kanun’a göre katılımcı ise, katılımcı belgesi alarak ofis alanında faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişileri, bunların şubeleri ile temsilciliklerini, adi ortaklıkları, irtibat bürolarını, bölgesel yönetim merkezlerini ve ulusal varlık fonlarını ifade etmektedir.

 

569 Seri No.lu tebliğ ile; İstanbul Finans Merkezinde (İFM) yer alacak katılımcıların defter kayıtlarını Türk lirası dışında yabancı para biriminde tutabilmelerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
       
Yabancı Para Cinsinden Defter Tutabilecek Katılımcılar

 

1. İstanbul Finans Merkezinde (İFM)’de Faaliyet Gösteren Mükellefler

İstanbul Finans Merkezinde (İFM)’de faaliyet gösteren ve faaliyetleri münhasıran 7412 sayılı Kanunun 6. maddesinin birinci fıkrasında sayılan indirim ve istisnalara esas teşkil eden faaliyetlerden oluşan katılımcılardan dileyenler yabancı para cinsinden defter tutabilir.

 

7412 sayılı Kanunun 6. maddesinin birinci fıkrasına göre katılımcı belgesi almış finansal kuruluşlar tarafından İFM’de gerçekleştirilen finansal hizmet ihracatı niteliğindeki;

 

• Faaliyetler kapsamında elde edilen kazançların %75’i (2022 ila 2031 yılları vergilendirme dönemlerine ait kurum kazançları için %100) kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirilir.

 

• İşlemler ile bu işlemler nedeniyle lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır.

 

• Faaliyetlere ilişkin işlemler her türlü harçtan, bu işlemlere ilişkin düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır.

 

Faaliyetleri bu kapsamda olanlar yabancı para cinsinden defter tutabilirler.

 

1. KVK’nun 10/1-i Bendi Kapsamındaki Kazanç İndirimine Esas Teşkil Eden Faaliyetlerden Oluşan Katılımcılar

Kurumlar Vergisi Kanununun 10. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi kapsamındaki kazanç indirimine esas teşkil eden faaliyetlerden oluşan katılımcılardan dileyenler yabancı para cinsinden defter tutabilir.

 

7412 sayılı Kanun hükümlerine göre katılımcı belgesi alarak İFM’de faaliyette bulunan kurumların, münhasıran bu faaliyet kapsamında yurt dışından satın alınan malları Türkiye’ye getirilmeksizin yurt dışında satmalarından veya yurt dışında gerçekleşen mal alım satımlarına aracılık etmelerinden sağladıkları kazancın %50’si kurum kazancından indirilir.

 

Bu indirimden yararlanılabilmesi için kazancın elde edildiği hesap dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer edilmiş olması, aracılık faaliyetine ilişkin malların satıcısı ve alıcısının Türkiye'de olmaması şarttır.

 

Faaliyetleri bu kapsamda olanlar yabancı para cinsinden defter tutabilirler.

 

1. Faaliyetleri Sadece KVK’nun 10/1-İ Bendi Kapsamındaki Kazanç İndirimine Esas Teşkil Eden Faaliyetlerden Olmakla Birlikte, 26.09.2024 Tarihinde Katılımcı Belgesi Olmayıp 31.12.2024 Tarihine Kadar Katılımcı Belgesi Alacak Olan Katılımcılar

 

İstanbul Finans Merkezinde (İFM) veya İstanbul Finans Merkezi (İFM) dışında başkaca faaliyetleri de bulunan katılımcılardan bölge içerisindeki şubelerine münhasır olmak üzere defter kayıtlarını yabancı para birimi ile tutmak isteyenler, gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi daireleri aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığı’na yazılı olarak başvuruda bulunacaklardır.

 

Başvuru Şartları

 

Başvuruda bulunabilmesi için;

 

• Başvuru tarihi itibarıyla sermayesinin en az % 30'unun ikametgâhı, kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kişilere ait olan işletmelere ait olması,

 

• Başvurunun yapıldığı tarihten önceki en yakın hesap dönemi sonunda, bölgedeki faaliyetlerden elde edilen gelirlerinin en az %30’unun ikinci fıkrada belirtilen faaliyetlerden (7412 sayılı Kanun 6/1. fıkrasında sayılan indirim ve istisnalara esas teşkil eden faaliyetler veya KVK’nun 10/1-İ Bendi kapsamındaki kazanç indirimine esas teşkil eden faaliyetlerden) elde edilen gelirlerden olması,

 

şarttır.

 

İlk defa işe başlayan katılımcılar için gelir şartı aranılmayacaktır.

 

Başvurunun incelenmesi sonucunda durumu uygun görülen katılımcı belgesine sahip mükelleflerin defter kayıtlarını yabancı para birimi ile tutmalarına Bakanlık tarafından izin verilebilecektir.

 

Diğer Hususlar

 

• Yabancı para birimi ile defter tutma talebinin, defterlerin kullanılacağı hesap döneminin en geç iki ay öncesinden başvuru dilekçesinin ekinde belirli bilgi ve belgelerle yapılması gerekmektedir.

 

• Yapılan başvurular Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından başvurunun yapıldığı hesap dönemi sonuna kadar sonuçlandırılacaktır.

 

• Yabancı para birimiyle defter tutmaları uygun görülenlerin, defterlerini bilanço esasına göre tutmaları gerekmektedir.

 

• Defter kayıtlarını yabancı para birimiyle tutan katılımcılar, Türk lirasıyla yaptıkları işlemlerini, işlemin gerçekleştiği gündeki TCMB tarafından ilan edilen döviz alış kurlarını kullanmak suretiyle defterlerin tutulduğu yabancı para birimine çevireceklerdir. Defterlerin tutulduğu yabancı para birimi dışındaki başka yabancı para birimleriyle yapılan işlemlerde ise işlemin gerçekleştiği gündeki TCMB tarafından ilan edilen çapraz kurlar kullanılacaktır. Çapraz kurun bulunmaması durumunda, yabancı para birimiyle yapılan söz konusu işlemler öncelikle TCMB tarafından ilan edilen döviz alış kurları dikkate alınarak Türk lirasına çevrilecek ve ardından aynı gün için TCMB tarafından ilan edilen döviz alış kurları dikkate alınarak defterlerin tutulduğu yabancı para birimi karşılığı tespit edilecektir.

 

• Bu katılımcılar, işletmeye dâhil kıymetlerin değerlerini ve dönem sonu vergi matrahlarını (geçici vergi dönemleri dâhil) kayıt yapılan para birimine göre tespit edeceklerdir.

 

• Malın teslim edildiği veya hizmetin ifa edildiği tarih esas itibarıyla işlemin gerçekleştiği gün olarak dikkate alınacaktır. Ancak, mal teslimi veya hizmet ifasından önce faturanın düzenlenmesi durumunda, faturanın düzenlendiği tarih işlemin gerçekleştiği gün olarak kabul edilecektir.

 

• Yabancı para birimi cinsinden ilk kayıt yapılan hesap dönemi dahil üçüncü hesap döneminin sonuna kadar defter kayıtlarına esas alınan yabancı para biriminden başka bir yabancı para birimine dönülemeyecektir.

 

• İstanbul Finans Merkezinde faaliyette bulunup defter kayıtlarını yabancı para birimi ile tutan mükellefler, takip eden hesap döneminin başından itibaren defter kayıtlarını Türk lirası ile tutabileceklerdir. Ancak, bu suretle defter kayıtlarını takip eden hesap döneminden itibaren Türk lirası ile tutmaya başlayan mükelleflerin üç hesap dönemi boyunca defter kayıtlarını Türk lirası ile tutmaları şarttır.

 

• İstanbul Finans Merkezinde faaliyette bulunup defter kayıtlarını yabancı para birimi ile tutan mükelleflerden katılımcı belgeleri dönem içerisinde iptal edilenler, takip eden hesap döneminin başından itibaren defter kayıtlarını Türk lirası ile tutacaklardır.

 

• Bu katılımcılar, beyannamelerini ve beyanname eki bilanço ve gelir tablolarını, beyannamelerin verilmesi gereken ayın ilk gününün TCMB tarafından ilan edilen döviz alış kuru dikkate alınmak suretiyle Türk lirasına çevirecek ve bildirim ile beyanlarını Türk lirası üzerinden yapacaklardır. Geçici vergi dönemleri itibarıyla verilecek beyannamelerde ise geçici vergi beyannamesinin verilmesi gereken ayın birinci gününde ilan edilen kurlar kullanılacaktır.

 

• Beyannameye konu verginin ödenmesi, mahsubu ve iadesi işlemlerinde de Türk lirası esas alınacaktır.

 

• Beyanname ve eki bilanço ve gelir tablolarında, beyannamenin verilmesi gereken ayın ilk gününde TCMB tarafından döviz kurunun belirlenmediği durumlarda, söz konusu günden önceki ilk iş gününde ilan edilen döviz alış kurları dikkate alınacaktır.

 

• Şartları sağlayan katılımcılar, defter kayıtlarını yabancı para birimi ile tutmaya başlayacakları hesap döneminin ilk ayının sonuna kadar hangi yabancı para birimi ile kayıt yapacaklarını gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesine bildireceklerdir.

 

• Hesap dönemi içerisinde ilk defa işe başlayıp, 3. maddenin ikinci fıkrasında şartları sağlamak suretiyle defter kayıtlarını yabancı para birimi ile tutan katılımcılar, defter kayıtlarını yabancı para birimi ile tutmaya başlayacakları tarihi izleyen ayın sonuna kadar hangi yabancı para birimi ile kayıt yapacaklarını gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesine bildireceklerdir.

 

• Bu bölümdeki bildirimleri süresinde yapmayanlara veya yanıltıcı bildirimde bulunanlara 213 sayılı Kanunun ilgili ceza hükümleri tatbik olunacaktır.

 

• Yaptıkları başvuru sonucu defter kayıtlarını yabancı para birimi ile tutmalarına Bakanlık tarafından izin verilen katılımcıların, bu Tebliğin bu maddesi kapsamında bildirimde bulunmalarına gerek bulunmamaktadır.

Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

 

Söz konusu 569 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine ulaşmak için tıklayınız.

 

7412 Sayılı İstanbul Finans Merkezi Kanununa ulaşmak için tıklayınız.

 

Saygılarımızla.

 

Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.