Çalışanlara Pay Senedi Verilmesi Ve Günlük Hasılat Tespitine Dair Tebliğ Yayımlandı.

326 No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği 27.09.2024 tarih ve 32675 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

 

Bilindiği üzere; 02.08.2024 tarihli ve 32619 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7524 sayılı “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”’un 2. Maddesiyle; 02.08.2024 tarihinden itibaren GVK’nın mülga 17.  maddesinde yapılan yeniden düzenleme ile; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca tekno girişim şirketi olarak belirlenen şirketlerde, işverenlerce hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerine gelir vergisi istisnası getirilmiş, 3. Maddesiyle; GVK’nın mülga 69. maddesinde yapılan yeniden düzenleme ile; 01.01.2025 tarihinden itibaren serbest meslek (doktor, avukat, mimar, mali müşavir, diş hekimi gibi serbest kazancı) ve ticari kazanç yönünden (restoran, kafe gibi ) gelir vergisi mükelleflerinin yılın belirli zamanlarında hasılatları tespit edilerek, beyanları ile tespit edilen hasılatları arasında karşılaştırma sonucu bulunan farkın %20'den fazla uyumsuzluk olanların Vergi Usul Kanunu’nun 370. maddesi kapsamında izaha davet edilmesi ve izahı yeterli olmayanlar hakkında vergi tarh edilebilmesine imkân sağlanmıştı.

 

326 No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile;

 

7524 sayılı Kanunun 2. ve 3. maddeleriyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda yeniden düzenlenen 17. ve 69. maddelerin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar (hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerde ücret istisnası uygulaması) ile,

 

ticari veya mesleki faaliyetlerde bulunan gerçek kişi mükellefler ve kurumlar vergisi mükelleflerinin Vergi Usul Kanununun 127. maddesi kapsamında tespit edilecek günlük hasılatlardan yola çıkarak hesaplanacak olması gereken hasılat tutarları ile beyan ettikleri hasılat tutarları arasındaki farkın %20’den fazla olması durumunda bahsi geçen mükelleflerin VUK 370. Kapsamında izaha davet edilmesi ve izahın değerlendirilmesine

 

dair ayrıntılı açıklama ve örneklere yer verilmiştir.

 

Hizmet Erbabına Pay Senedi Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlerde Ücret İstisnası

 

7524 sayılı kanunun 2. Maddesiyle; 02.08.2024 tarihinden itibaren GVK’nın mülga 17.  maddesinde yapılan yeniden düzenleme ile; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca tekno girişim şirketi olarak belirlenen şirketlerde, işverenlerce hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerine gelir vergisi istisnası getirilmiştir.

 

Hizmet erbabı tarafından bu şekilde iktisap edilen pay senetlerinin;

 

• İktisap tarihinden itibaren 3 tam yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı,
• 4 ila 6 yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %75'i,
• 7 ila 12 yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %25'i,

 

vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.

 

Bu şekilde istisna nedeniyle zamanında alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen pay senetlerinin hizmet erbabı tarafından elden çıkarıldığı tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlayacaktır.

 

İstisna, sadece teknogirişim şirketlerince sağlanan menfaatler için öngörülmüş olup, çalışanların iktisap edilen hisse senetlerini elde tutma süresine bağlı olarak farklı oranlarda uygulanmaktadır.

 

Buna göre elde tutma süresi 12 yıldan fazla olması halinde % 100 istisnadan yararlanılabilecektir.

 

İstisnanın Kapsamı

 

• 193 sayılı GV Kanunu’nun 61. Maddesine göre; işverenlerce hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatler de ücret olarak değerlendirilmekte ve ücret hükümlerine göre vergilendirilmektedir.

 

• İstisna kapsamında pay senedinin bedelsiz verildiği durumlarda pay senedinin verildiği tarih, indirimli pay senedi satın alma hakkı tanınması halinde ise bu hakkın fiilen kullanıldığı tarih itibariyle ücret elde edilmiş sayılmaktadır.

 

• Çalışanlara bedelsiz pay senedi verildiği durumlarda pay senedinin rayiç değeri, pay senedinin indirimli alım hakkı verildiği durumlarda ise hakkın kullanıldığı tarihteki pay senedinin rayiç değeri ile hizmet erbabına maliyeti arasındaki fark, ücret olarak kabul edilmektedir.

 

• Çalışanlara bedelsiz veya indirimli olarak verilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin çalışanın o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisnadır.

 

• Rayiç değerinin tespitinde, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 266. maddesi kapsamında söz konusu pay senetlerinin değerleme günündeki normal alım satım değerinin esas alınacaktır.

 

• İstisna tutarının tespitinde esas alınacak ücret, işveren tarafından çalışana hizmeti karşılığında ödenen maaş, prim, ikramiye, sosyal yardımlar ve zamlar gibi vergiye tabi sürekli nitelikteki ödemelerin brüt tutarının toplamıdır.

 

• Gider karşılığı olarak ödenen tutarlar ile hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde olduğu kabul edilen pay senetlerinin rayiç değeri, yıllık brüt ücretin hesabında dikkate alınmayacaktır.

 

• 02.08.2024 tarihinden önce çalışanlara bedelsiz veya indirimli olarak verilmiş olan ve rayiç değeri üzerinden ücret hükümleri kapsamında vergilendirilmesi gereken pay senetleri için istisna hükmünden faydalanılamaz.

 

İstisnadan Yararlanma Şartları

 

İstisnadan yararlanabilmek için;

 

• Çalışanlarına pay senedi veren şirketin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi olması,
• Sağlanan menfaatin istisnaya konu edilecek kısmının, hizmet erbabının o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmaması ve
• Pay senetlerinin belirli bir süre elde tutulması,

 

gerekmektedir.

 

 

İstisnanın Uygulanması

 

• Yapılan açıklamaya göre istisna tutarının hesabında, pay senedi verilen hizmet erbabının o yıldaki brüt ücret tutarı esas alınacak, pay senedinin verildiği tarihte hizmet erbabının bir yıllık brüt ücret tutarının tam olarak tespit edilememesi halinde, pay senetlerinin verildiği tarihteki bir aylık brüt ücret tutarının 12 ile çarpılması sonucu bulunan tutar bir yıllık brüt ücreti olarak dikkate alınabilecektir.

 

• Bu şekilde hesaplanan tutar, yıl sonunda hizmet erbabının gerçekleşen yıllık brüt ücret tutarı ile karşılaştırılacak, yıllık gerçekleşen brüt ücret tutarının istisna kapsamında dikkate alınan yıllık brüt ücret tutarından fazla veya eksik olması halinde gerekli düzeltme işlemi yapılacaktır. Düzeltme ilgili dönem muhtasar ve prim hizmet beyannamesi değiştirilerek yapılacak, fazla ödenen verginin iadesi talep edilecek, eksik ödenen vergi vergi ziyaı cezası uygulanmadan gecikme faiziyle ödenecektir.

 

• Hizmet erbabına verilen pay senetlerinin tamamının, istisna kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın rayiç değeri üzerinden ücret bordrosunda gösterilecek ve istisna kapsamında olan tutar vergi matrahına dahil edilmeyecektir.

 

• İstisnaya ilişkin şartların ihlali halinde istisna uygulaması nedeniyle alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, söz konusu pay senetlerinin hizmet erbabı tarafından elden çıkarıldığı tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlayacaktır.

 

• İstisna uygulaması nedeniyle alınmayan vergiler, elde tutma süresine ilişkin şartların ihlali halinde vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle işverenden tahsil edilecektir. 

 

• Çalışanlara verilecek pay senetleri, işverenin veya dahil olduğu şirketler topluluğundaki şirketlerin pay senetleri olabileceği gibi işverene veya diğer grup şirketlerine ait olabilecektir. Bu durumda da her hâlükârda bedelsiz veya indirimli olarak pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatler, işveren şirket tarafından hizmet erbabına ödenen ücret olarak kabul edilecektir.

 

• Çalışanın işten ayrılması halinde işten ayrıldıktan sonraki dönemde pay senetlerini elinde tuttuğu süreler ile vefat etmesi halinde pay senetlerinin mirasçılar tarafından elde tutulduğu süreler, elde tutma sürelerinin hesabında dikkate alınacaktır.

 

• Çalışanlarına pay senedi vermek suretiyle sağlanan menfaatleri istisnaya konu etmek isteyen işverenlerin, Tebliğin ekinde yer alan “Hizmet Erbabına Pay Senedi Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlerde Ücret İstisnasına İlişkin Bildirim”i (Ek-1) doldurmaları ve pay senetlerinin verildiği aya ait muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ekinde vermeleri gerekmektedir.

 

Ticari ve Mesleki Kazançlarda Günlük Hasılat Tespiti ve Gelir Vergisi Matrahının Belirlenmesi

 

7524 sayılı kanunun 3. Maddesiyle; GVK’nın mülga 69. maddesinde yapılan yeniden düzenleme ile; 01.01.2025 tarihinden itibaren serbest meslek (doktor, avukat, mimar, mali müşavir, diş hekimi gibi serbest kazancı) ve ticari kazanç yönünden (restoran, kafe gibi ) gelir vergisi mükelleflerinin yılın belirli zamanlarında hasılatları tespit edilerek, beyanları ile tespit edilen hasılatları arasında karşılaştırma sonucu bulunan farkın %20'den fazla uyumsuzluk olanların Vergi Usul Kanunu’nun 370. maddesi kapsamında izaha davet edilmesi ve izahı yeterli olmayanlar hakkında vergi tarh edilebilmesine imkân sağlanmıştır.

 

Bu bağlamda kapsama giren mükelleflerin günlük hasılat tutarlarını tespit etmek amacıyla bir ayda üçten, bir takvim yılında on ikiden az olmamak üzere yoklama yapılabilecek, yoklamalar neticesinde tespit edilen günlük hasılat tutarlarının ortalaması alınarak mükelleflerin aylık ve yıllık hasılat tutarları belirlenecektir.

 

Bu şekilde tespit edilen hasılat tutarları ile mükelleflerin faaliyette bulundukları döneme ilişkin beyan ettikleri hasılat tutarları karşılaştırılacak ve karşılaştırma sonucu bulunan farkın %20’den fazla olması durumunda mükellefler, “izaha davet müessesesi” kapsamında izaha davet edilecektir.

 

Bu hükümler kurumlar vergisi mükellefleri hakkında da uygulanacaktır.

 

Hasılat kıyaslamasında tespit edilen hasılat tutarları ile beyan edilen;

 

• Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin aynı takvim yılına ilişkin gelir tablosunda yer alan brüt satış tutarları,
• İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin aynı takvim yılına ilişkin işletme hesap özetinde yer alan dönem içinde elde edilen hasılat tutarları,
• Serbest meslek kazanç defteri tutan mükelleflerin aynı takvim yılına ilişkin serbest meslek kazanç bildiriminde yer alan gayrisafi hasılat tutarları

 

karşılaştırılacak ve karşılaştırma sonucu bulunan farkın %20’den fazla olması durumunda mükellefler, “izaha davet müessesesi” kapsamında izaha davet edilecektir.

 

• Yoklama yapılacak olan mükellefler; risk analizi sonuçları, sistem kayıtları, beyan edilen gelir ile yapılan harcamalar arasında uyumsuzluk bulunması gibi kriterler dikkate alınarak belirlenebilecektir.

 

• Günlük hasılat tutarının tespitinden hareketle yıllık hasılat tutarının belirlenmesinde gerçek duruma yakın sonuçların elde edilebilmesi için nezdinde yoklama yapılacak mükelleflerin; faaliyetinin niteliği, sezonluk çalışıp çalışmadığı, fiilen faaliyette bulundukları gün ve ay sayıları, hafta sonu ve hafta içi çalışmaları, tatil günleri gibi hususlar göz önünde bulundurulacaktır.

 

• Mükelleflerin faaliyetlerini birden fazla şube iş yerinde yürütmeleri durumunda, her bir şube nezdinde yapılan yoklamalar üzerine tespit edilen yıllık şube hasılat tutarı, ilgili şubenin hasılat tutarıyla kıyaslanacaktır.

 

• Mükellef hakkında yapılan yoklamalar üzerine günlük hasılat tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile mükellefin beyan ettiği hasılat tutarı kıyaslanırken, varsa mükellefin hasılat tutarlarını etkileyen düzeltme beyanları ile vergi incelemesi veya takdir komisyonu kararlarına istinaden yapılmış ve kesinleşmiş olan tarhiyatlara esas hasılat tutarları da dikkate alınacaktır.

 

• Adi ortaklık bünyesinde yürütülen faaliyetlerde, yapılan yoklamalarla günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarları, adi ortaklık bünyesinde kıyaslamaya tabi tutulacaktır. Kıyaslama sonucunda tespit olunan hasılat tutarıyla adi ortaklıkta oluşan hasılat tutarı arasındaki fark %20’den fazla olması durumunda ortaklar 213 sayılı Kanun hükmüne istinaden izaha davet edilecektir.

 

Tebliğ hükümleri 27.09.2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

 

Söz konusu tebliğe ulaşmak için  tıklayınız.

 

7524 Sayılı Kanuna ulaşmak için tıklayınız.

Saygılarımızla.

 

Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.