Yeni Varlık Barışı İmkanı ve Asgari Ücret Desteği Getiren, Özel Usulsüzlük Cezalarını Artıran, Elektrikli Araç ÖTV Düzenlemesi Yapılan 7417 Sayılı Torba Kanun Resmi Gazete’de Yayımlandı.

7417 Sayılı “Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 05.07.2022 Tarih ve 31887 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanmıştır.

Kanunla; aşağıdaki konularda düzenleme yapılmıştır.

• Gerçek Faydalanıcı Bilgisi İçin Hazine Ve Maliye Bakanlığına Özel Yetki Verilmesi, 
• Bazı Özel Usulsüzlük Cezalarının Artırılması, 
• Elektrikli Araçlarda Ötv Düzenlemesi,
• Nakit Sermaye Artışında Faiz İndiriminde Süre Sınırı Getirilmesi,
• Yeni Bir Varlık Barışı Düzenlemesi, 
• Defter Ve Belgelerin Zayi Olmasında Dava Açma Süresinin Artırılması,
• Finansal Kurumlar İçin %25 Kurumlar Vergisi Uygulamasının Süresinin Uzatılması,
• Asgari Ücret Desteği,

Yukarıda ana başlıklarını verdiğimiz 7417 Sayılı kanunla yapılan mali düzenlemelerin detayları aşağıda bilgilerinize sunulmuştur.

Gerçek Faydalanıcı Bilgisi İçin Hazine Ve Maliye Bakanlığına Özel Yetki Verilmesi

Kanunun 26. maddesi ile; Vergi Usul Kanununun mükerrer 257. maddesinin birinci fıkrasına (8) numaralı bendinden sonra eklenen bent ile; tebliğ ile getirilen gerçek faydalanıcı bildirimi konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yetki verilmiştir.

Buna göre Bakanlık; gerçek faydalanıcının kapsamını belirlemeye, bu kapsama girenlerin bildirilmesi zorunluluğunu getirmeye, bildirimin içerik, format, standart, verilme süresi ve yöntemini belirlemeye, bunlarda değişiklik yapmaya, bildirim verme yükümlülüğünü sektör, mükellef gruplan ve mükellefiyet durumları itibarıyla belirlemeye, bu bent kapsamındaki bilgi ve bildirimlerin elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesi yükümlülüğü getirmeye ve uygulamaya ilişkin diğer usul ve esaslarını belirlemeye yetkilidir.

Vergi Usul Kanunu Kapsamındaki Bazı Özel Usulsüzlük Cezalarının Artırılması

Kanunun 27. maddesi ile; Vergi Usul Kanununun “Özel Usulsüzlükler ve Cezaları a) Fatura ve benzeri evrak verilmemesi ve alınmaması ile diğer şekil ve usul hükümlerine uyulmaması” başlıklı 353. maddesinin birinci fıkrasının; (1) ve (2) numaralı bentlerinde yer alan “240” ibareleri “1.000” şeklinde, “120.000” ibareleri “500.000” şeklinde, “12.000” ibaresi “50.000” şeklinde değiştirilmiştir.

Dolayısıyla; fatura ve benzeri evrak verilmemesi ve alınmamasına ilişkin cezalar ile defter ve belgelerin tutulmasına ve oluşturulması ile bazı yükümlülüklerin yerin getirilmemesine dair cezaları daha caydırıcı hale getirmek amacıyla özel usulsüzlük cezaları artırılmıştır.

Buna göre,

- Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, PSF, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi gibi belgelerin verilmemesi, alınmaması gibi durumlarda uygulanan ceza 240 TL’den 1.000 TL’ye,( 1.000 Türk lirasından az olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10'u nispetinde özel usulsüzlük cezası da  kesilecektir.)

-Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak tespit olunan yukarıda yazılı özel usulsüzlükler için kesilecek cezanın toplamı tutarı 120.000 TL’den 500.000 TL’ye,

Çıkarılmıştır.

Kanunun 28. maddesi ile ise; Vergi Usul Kanununun mükerrer 355. maddesinin birinci fıkrasına eklenen cümle ile; elektronik ticarette vergi güvenliğini sağlamak amacıyla, bilgi ve bildirimlerin elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesi yükümlülüğünü yerine getirmeyen/uygulamayan mükelleflere uygulanacak özel usulsüzlük cezaları artırılmıştır.

Elektronik ticarette vergi güvenliğini sağlamak amacıyla elektronik ortamda ticari faaliyette bulunan gerçek ya da tüzel kişi hizmet sağlayıcılara ve/veya başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ve tüzel kişi aracı hizmet sağlayıcılara ticari faaliyetlerine ilişkin bildirim verme yükümlülüğüne ilişkin zorunluluklarauymayanlara yukarıda belirtilen özel usulsüzlük cezası 5 kat olarak uygulanacaktır.

Bu düzenlemeler, 01.08.2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Elektrikli Araçlarda ÖTV Düzenlemesi

Kanunun 44. maddesi ile Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alan 87.03 tarife pozisyonundaki binek otomobillerinden, hibrit olanlar hariç sadece elektrik motorlu olanların ÖTV oranları, motor gücünün yanı sıra ÖTV matrahlarına (vergisiz satış fiyatlarına) göre de farklılaştırılmıştır.

Değiştirilen özel tüketim vergisi oranları aşağıdaki şekildir.

Nakdi Sermaye Artışı İndirimine Süre Sınırı

Bilindiği üzere; 6637 Sayılı Kanun’un 8. maddesiyle, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Diğer İndirimler başlıklı 10. maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ı) bendi ile; sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içerisinde ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışlarında Nakdi sermaye artırımı dolayısıyla süresiz olarak ve her yıl için ayrı ayrı olmak üzere bu tutar üzerinden hesaplanan faizin %50’si kurumlar vergisinden indirim konusu yapılabilmekteydi.

7417 sayılı kanunun 49. maddesiyle değiştirilen ilgili fıkra ile; kurumlar vergisi indiriminden süresiz yararlanma hakkı, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi ile bu dönemi izleyen 4 hesap dönemi ile sınırlandırılmıştır.

Bu süre zarfında, kazanılan indirim tutarlarından, matrah yetersizliği nedeniyle ilgili dönemlerde indirim konusu yapılamayan tutarlar, 5 yıllık süre dolduktan sonra da indirime konu edilebilecek olup bu kapsamda bir sınırlamaya gidilmemiştir. 

Önceki dönemlerde artırım yapmış ve indirimden faydalanmış olan mükelleflerin, geçmiş dönemde indirimden faydalandıkları dönem sayısına bakılmaksızın 2022 dönemi dahil 5 hesap dönemi daha indirimden faydalanmaya devam etmelerine engeldeğildir. Nakdi sermaye artırımı dolayısıyla indirime izin verilen süre içerisinde sermaye azaltımı yapılması halinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.

Varlık Barışı 

Bilindiği gibi; kayıt dışı varlıkların ekonomiye kazandırılmasıyla ilgili varlık barışına ilişkin 5811, 6486, 6736, 7143, 7186 ve 7256 sayılı Kanunlarla düzenlemeler yapılmış ve son düzenleme olan 7256 sayılı Kanun kapsamında yapılacak beyan ve bildirimler için süre 30.06.2022 tarihinde sona ermişti.

Bu defa 7417 sayılı Kanun’la Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 15. maddeyle yeni bir varlık barışı düzenlemesi yapılmıştır.

Kanunun 50. maddesiyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 15. madde ile yurt dışında ve yurt içinde bulunan bazı varlıkların ekonomiye kazandırılmasına imkân veren düzenleme yürürlüğe girmiştir.

Varlık barışı uygulamasına dair özet bilgiler aşağıda belirtilmiştir. 

Gerçek veya tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları 31 Mart 2023 tarihine kadar banka veya aracı kurumlara bildirilir. Bu kapsamdaki varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 5 Temmuz 2022 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31 Mart 2023 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye'ye getirilme şartı aranmaksızın varlık barışı hükümlerinden yararlanılır. 5 Temmuz 2022 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının 5 Temmuz 2022 tarihinden önce Türkiye'ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması halinde, söz konusu avansların en geç 31 Mart 2023 tarihine kadar defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla varlık barışı hükümlerinden yararlanılılabilecektir.

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye'de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, 31 Mart 2023 tarihine kadar vergi dairelerine beyan edilecektir.

Bildirilen veya beyan edilen varlıklar Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler tarafından bildirim veya beyan tarihi itibarıyla pasifte özel fon hesabı açarak kanuni defterlere kaydedilecektir. 

Bu fon hesabı bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmedikçe işletmeden çekilemez, sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamaz, işletmenin tasfiye edilmesi halinde ise vergilendirilmez. Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaz ve bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmesi koşuluyla vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecektir.

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar, varlık barışına ilişkin beyan dışındaki diğer koşullar aranmaksızın hükümlerinden yararlanabilirler, bunlar tarafından taşınmaz dışındaki varlıkların en geç beyan tarihi itibarıyla banka veya aracı kurumlara yatırılmak suretiyle tevsik edilmesi zorunludur.

Beyan edilerek işletme kayıtlarına alınacak taşınmazların işletmeye devrine ilişkin tapuda yapılacak işlemlerden, harç alınmaz ve bu taşınmazların işletmeye devri elden çıkarma sayılmayacaktır.

Banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak bildirim sahibinden bildirilen varlıkların değeri üzerinden 30.09.2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için %1, 01.10.2022 tarihi ile 31.12.2022 (bu tarih dahil) arasında yapılan bildirimler için %2, 31.03.2023 tarihine kadar yapılan bildirimler için %3 oranında peşin olarak tahsil ettikleri vergiyi, bildirimi izleyen ayın 15. günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan eder ve aynı sürede ödeyecelerdir. 

Vergi oranı; bildirilen varlıkların, Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az bir yıl süreyle tutulması halinde %0 olarak uygulanacaktır. 

Bu takdirde, banka ve aracı kurumlar tarafından bildirim esnasında tahsil edilerek vergi dairesine ödenen vergi, bildirim sahibinin ilgili vergi dairesine başvurusu üzerine iade edilecektir.

Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %3 oranında vergi tarh edilir ve bu vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenecektir.

Varlık barışı kapsamında ödenen vergi, hiçbir suretle gider yazılamaz ve başka bir vergiden mahsupedilemez.

Bildirim ve beyana konu edilen varlıklarla Vergi Usul Kanunu'nun amortismanlara ilişkin hükümleri uygulanmayacaktır. Bu varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir.

Bildirilen veya beyan edilen varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır. Diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları sonucu bulunan matrah farkının varlık barışı kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda matrah farkına ilişkin tarhiyat yapılmayacaktır. Bulunan matrah farkının, bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespitine rağmen söz konusu varlık tutarlarından büyük olması durumunda sadece aradaki fark tutarüzerinden vergi tarhiyatı yapılacaktır. Vergi incelemesi veya takdir komisyonu kararları sonucunda bildirim veya beyana konu edilen varlıklar dışındaki nedenlerle matrah farkı tespit edilmesi durumunda, varlık barışı kapsamında bildirilen veya beyan edilen tutarlar, bulunan matrah farkından mahsup edilmeksizin tarhiyat yapılacaktır.

Bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye'ye getirilmemesi veya Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmemesi ile bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen vergilerin süresinde ödenmemesi ve varlık barışına ilişkin diğer şartların yerine getirilmemesi hallerinde varlık barışında bildirilen veya beyan edilen varlıklara ilişkin vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacağına dair hükümden yararlanılamayacaktır. 

Vergi incelemesine başlanılan veya takdir komisyonuna sevk edilen tarihten sonra varlık barışı kapsamında yapılan bildirim ve beyanlar dolayısıyla söz konusu inceleme veya takdir komisyonu kararları sonucunda yapılacak tarhiyatlar için vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacağı ile bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının matrah farkından mahsubuna dair hüküm uygulanmayacaktır.

Tahakkuk eden verginin vadesinde ödenmemesi vergi aslının gecikme zammı ile birlikte 6183 sayılı Kanun uyarınca takip ve tahsiline engel teşkil etmez. Tahsil edilmiş olan vergiler ret ve iade edilmeyecektir.

Bildirim ve beyan süresi sona erdikten sonra düzeltme yapılamayacaktır. 

Defter ve Belgelerin Zayi Olmasında Dava Açma Süresi

Türk Ticaret Kanunu’nun 82. maddesine göre tacirin, saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde ziyaa uğraması durumunda, zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinde dava açabilmektedirler.

Kanunun 55. Maddesiyle Türk Ticaret Kanunu’nda yapılan değişiklikle, defter ve belgelerin zayi olmasında, kendisine zayi belgesi verilmesini talep etmek için zayi davası açma süresi 30 güne çıkartılmıştır.

Finansal Kurumlar İçin %25 Kurumlar Vergisi Uygulamasının Süresinin Uzatılması

Bildiğiniz üzere, 15.04.2022 tarihinde yayımlanan 7394 Sayılı Kanun'un 25. maddesi ile 5520 sayılı Kanunun “Kurumlar vergisi ve geçici vergi oranı” başlıklı 32. maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle; normalde kurum kazancı üzerinden %20 oranında alınan Kurumlar vergisi oranının; bankalar, finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketleri, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri için 2023 yılı vergilendirme döneminden itibaren %25 olarak uygulanması hükme bağlanmıştı. 

Ayrıca aynı Kanunun 26. Maddesiyle 5520 sayılı Kanunun geçici 13. maddesinin birinci fıkrasına eklenen cümle ile; %25’lik bu oran, 01.07.2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak ve 01.01.2022 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için de uygulanacağı belirtilmişti.

39. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde ise; kurumlar vergisi oranının %25 olarak uygulanmasına ilişkin düzenlemenin 2023 yılı vergilendirme dönemi kurum kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceğine hükmedilmişti.

Kanunun 57. maddesi ile, 7394 sayılı Kanunla 5520 sayılı Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (4) numaralı alt bendi ve 32. maddesinde yapılan düzenlemelerin, 2023 yılından başlamak üzere izleyen yıllarda da geçerli olduğu hususu açıklığa kavuşturulmuştur.

İlgili maddede yer alan "2023 yılı vergilendirme dönemi kurum kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde," ibaresi "2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerine ait kurum kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde," şeklinde değiştirilerek 2023 yılından başlayarak izleyen yıllarda da geçerli olacağı hususu düzenlenmiştir.

Asgari Ücret Desteği

Kanun’un 64. maddesi ile; 5510 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 88. madde ile; 2022 yılı Temmuz ile Aralık ayları arasında uygulanacak asgari ücret desteği açıklanmıştır. Buna göre; 

2022 yılı öncesi tescil edilen işyerleri için;

• Prime esas günlük kazancı 179 TL,
• Toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 358 TL,
• Linyit ve Taşkömürü çıkarılan işyerleri için 477 TL ve altında olan sigortalı sayısının,
• Günlük 3,33 TL ile çarpılması sonucu bulunacak tutar kadar 

2022 yılı Temmuz ila Aralık ayı döneminde asgari ücret desteği sağlanacaktır.

2022 yılında tescil edilen işyerleri için ise, ilgili ayda yukarıdaki ücret sınırları dahilinde olan uzun vadeli sigorta kollarına tabi tüm sigortalıların çalışma gün sayısı hesaba dahil edilecektir.

Asgari ücret desteğinden yararlanmak için herhangi bir başvuru şartı bulunmamaktadır. 

Asgari ücret desteğiyle sağlanacak indirim tutarı, takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına otomatik olarak mahsup edilecektir.

2022 tarihinden önce tescil edilmiş olan işyerlerinin asgari ücret desteğinden yararlanması için;

• 2022 yılına ait aylık prim ve hizmet belgelerini veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini yasal süresinde vermesi ve borçlarını yasal sürede ödemesi,
• SGK’ ya prim, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması veya söz konusu borcun 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre taksitlendirilmiş olması,
• 2022/Temmuz ila 2022/Aralık Aylarında/Dönemlerinde Bildirilen Sigortalı Sayısının, 2021/ Ocak ila 2021/Aralık aylarında bildirilen en düşük sigortalı Sayısından Az Olmaması,
• 2022 yılı için çalıştırdığı kişilerin sigorta primine esas kazançlarını tam olarak bildirilmesi veya ilgili ayda 2022 yılına ait aylık brüt asgari ücretin onda birini (647,1 TL) geçmeyecek tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının tespiti durumunda SGK tarafından yapılacak ihtar üzerine on beş günlük süre içinde söz konusu eksikliği giderilmesi,
• 2022 yılı için çalıştırılan kişilerin sigortalı olarak bildirmesi, bildirilen sigortalıların fiilen çalıştırılması

gerekmektedir.

2022 yılı Temmuz ilâ Aralık aylarına/dönemine ilişkin yasal süresi dışında Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya Hazine ve Maliye Bakanlığına verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar için bu madde hükümleri uygulanmayacaktır.

Kanunda yer alan Özel usulsüzlük cezalarının tutarlarının artırılmasına ilişkin düzenleme hariç diğer düzenlemeler kanunun yayımı tarihi olan 05.07.2022 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Özel usulsüzlük cezalarının tutarlarının artırılmasına ilişkin düzenleme de 01.082022 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Söz konusu Kanuna ulaşmak için tıklayınız.

Saygılarımızla.

Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.