Bilindiği üzere, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67. maddesinde yer alan bazı kazanç ve iratlardan yapılacak tevkifat oranları 22.07.2006 tarihli ve 2006/10731 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmişti.
4970 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile; 21.12.2021 tarihinden itibaren kur korumalı vadeli mevduat hesapları ile döviz tevdiat hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen mevduat hesaplarından elde edilen faizlerden yapılması gereken tevkifat oranı %0 (yüzde sıfır) olarak belirlenmiştir.
İlaveten kur korumalı vadeli katılma hesapları ile döviz cinsinden katılım fonu hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen katılma hesaplarından elde edilen kâr payları da %0 (yüzde sıfır) oranında tevkifata tabi olacaktır.
Söz konusu karar, 20.12.2021 tarihinden itibaren mevcut olan döviz tevdiat hesapları ve döviz cinsinden katılım fonu hesaplarında bulunan dövizin dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen mevduat ve katılma hesaplarında uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir.
5046 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’na göre ise; Altın cinsinden mevduat hesaplarından dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilen mevduat hesaplarında % 0 (yüzde sıfır)
Altın cinsinden katılım fonu hesaplarından dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilen katılma hesaplarında % 0 (yüzde sıfır)
oranında stopaj uygulanacaktır.
Bu Karar, 28.12.2021 tarihi itibarı ile mevcut olan altın depo hesapları ve altın cinsinden katılım fonu hesapları ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesaplarından dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilen mevduat ve katılma hesaplarında uygulanmak üzere 31.12.2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
21.12.2021 tarih ve 31696 sayılı sayılı Resmi Gazete’ de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan “Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/14)” ile; yurt içi yerleşik gerçek kişiler için kur korumalı mevduat ve katılma hesabı uygulaması, 31.12.2021 tarih ve 31706 sayılı sayılı ve 11.01.2022 tarih ve 31716 sayılı sayılı Resmi Gazete’lerde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan “Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/14)’De Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2021/17) ve “Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/14)’De Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2022/1) ile tüzel kişileri kapsayacak şekilde genişletilmiş ve uygulamaya yön verilmeye çalışılmıştır.
Aynı şekilde “Altın Hesaplardan Türk Lirası Mevduat ve Katılıma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” ile yurt içi yerleşik gerçek kişilerin 28.12.2021 tarihinde mevcut olan, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin ise 31.12.2021 tarihinde mevcut olan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini, dönüşüm fiyatı üzerinden Türk Lirasına çevirebilme imkanı verilmiştir.
Yapılan düzenlemelerle yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilere döviz tevdiat hesaplarını ve döviz cinsinden katılım fonlarını Türk Lirası vadeli mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürme imkanı tanınmış, mevduat ve katılım fonu sahiplerine sağlanacak desteğe ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Son olarak 7352 Sayılı Kanun ile; Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplarla ilgili; kurumların 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme (17.02.2022) tarihine kadar Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı, bu kapsamda açılan en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşacak kur farkı kazançları ile elde edilecekleri faiz ve kar payları kurumlar vergisinden müstesna kılınmıştır.
Desteğin Kapsamı ve Şartları
Bankacılık sistemindeki toplam mevduat/katılım fonu içinde Türk lirasının payının artırılarak finansal istikrarın desteklenmesi amacıyla;
- Yurt içi yerleşik gerçek kişiler için 20.12.2021 tarihinde; yurt içi yerleşik tüzel kişiler ise 31.12.2021 tarihinde mevcut olan ABD doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinden döviz tevdiat ve döviz cinsinden katılım fonu hesaplarının bakiyelerini dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevirmek suretiyle destekten yararlanabileceklerdir.
- Hesaplar 3, 6 ve 12 ay vadeli olarak açılabilecektir.
- Açılacak Türk lirası vadeli hesaplara işleyecek faiz/kâr payı ile hesap açılışı ve vade sonundaki kur değişim oranı kıyaslanarak yüksek olan oran üzerinden mevduat ve katılım fonu hesap sahibine ödeme yapılacaktır.
- Kur artışı faiz veya kar payı tutarından daha az olması durumunda hesap sahibine faiz ve kar payı dışında bir ödeme yapılmayacaktır.
- Hesap açılışındaki kur ile vade sonu kurunun ne olduğuna bakılmaksızın anapara ve faiz/kâr payı tutarı müşteriye banka tarafından ödenecektir.
- Vade sonu kuru üzerinden hesaplanacak tutar, anapara ve faiz/kâr payı tutarından büyükse; aradaki fark TCMB tarafından karşılanacaktır.
- Vadesinden önce hesaptan para çekilmesi durumunda destekten faydalanılamayacaktır.
Mevduatta Kalma Süresi
Bankalar tarafından yurt içi yerleşik gerçek kişiler ve tüzel kişiler için 3 ay, 6 ay veya 1 yıl vadeli ve yurt içi yerleşik tüzel kişiler için 6 ay veya 1 yıl vadeli Türk Lirası mevduat veya katılma hesabı açılacak ve bu işlem bir defaya mahsus yapılabilecektir.
7352 sayılı kanunda Kurumlar Vergisi istisnası için süre üç ay olmakla birlikte kur korumasına ilişkin tebliğ düzenlemesinde asgari 6 ay vadeli hesap açılmasının öngörülmesi soru işaretine açmaktadır.
Esas Alınacak Kur
Tebliğde dönüşüm kuru ile vade sonu kurunun tanımı yapılmıştır.
Dönüşüm kuru; döviz tevdiat hesapları ve döviz cinsinden katılım fonu hesaplarında bulunan dövizin Türk Lirasına çevrildiği gün Merkez Bankasınca ilan edilen döviz alış kuru,
Vade sonu kuru ise; Türk Lirası mevduat veya katılma hesabının vadesinde saat 11:00’de Merkez Bankasınca ilan edilen döviz alış kurudur.
Kur Farkı, Faiz ve Kar Paylarına Kurumlar Vergisi Avantajı
29.01.2022 tarih ve 31734 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7352 sayılı Vergi Usul Kanununu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” un 2. Maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 14. madde ile; yabancı paralarını Türk Lirasına çeviren kurumlar vergisi mükelleflerinin dönüşüm esnasında oluşan kur farkı kazançları ile elde edilecekleri faiz ve kar payları kurumlar vergisinden de istisna edilmiştir.
İstisnadan yararlanmak için 2021 yılına ilişkin dördüncü geçici vergi beyanname verme süresinin son günü olan 17.02.2022 tarihine kadar kur korumalı mevduat ve katılım hesabına geçilmesi şarttır.
Buna göre; kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını dönüşüm kuru üzerinden TL’ye çevirerek Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına yatırmaları durumunda, ABD doları, Euro ve İngiliz Sterlini dövizlerle ilgili olarak 01.10-31.12.2021 tarihleri arasında ortaya çıkan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurum kazancının tespitinde istisna olarak matrahtan indirilebilecektir.
Bu kapsama girmemekle birlikte, kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını ve altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az 3 ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan kur farkı kazançlarının, geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle Türk lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.
7352 sayılı Vergi Usul Kanununu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” un 2. Maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 14. Maddenin 5. Fıkrası ile; bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerine de uygulamadan yararlanma imkanı tanınmıştır.
Bu Kazançlarla İlgili Kur Farkı Zararının İndirim İmkanı
29.01.2022 tarih ve 31734 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7352 sayılı Vergi Usul Kanununu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” un 2. Maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 14. Maddenin 4. Fıkrası ile; kanunda öngörülen süre ve şekilde dönüşüm kuru ve fiyatı üzerinden Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına çevrilen yabancı paralar ile altın hesaplarına ilişkin olarak bu istisnayla sınırlı olmak üzere Kanunun 5. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmez” hükmü uygulanmayacaktır.
Dolayısıyla, kazancı istisna edilen işlemlerle ilgili ortaya çıkan kur farkı giderleri kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
Vadeden Önce Hesaptan Para Çekilmesi
Kur korumalı olarak açılan hesaplardan vadeden önce paranın çekilebilecektir. Ancak bu durumda Merkez Bankasınca kur farkına ilişkin ödeme yapılmayacaktır.
7352 sayılı Vergi Usul Kanununu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” un 2. Maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 14. Maddenin 6. Fıkrası ile; Türk Lirası mevduat veya katılma hesabından vadesinden önce para çekilmesi durumunda; çekilen paranın tutarına bakılmaksızın, istisna uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte mükelleften tahsil edilecektir.
4970 Sayılı (193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67 nci Maddesinde Yer Alan Tevkifat Oranları Hakkında Karar) Cumhurbaşkanı Kararına ulaşmak için tıklayınız.
5046 sayılı (193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67 nci Maddesinde Yer Alan Tevkifat Oranları Hakkında Karar) Cumhurbaşkanı Kararına ulaşmak için tıklayınız.
Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/14)’ e ulaşmak için tıklayınız.
Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı:2021/14)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğe ulaşmak için tıklayınız.
Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı:2021/16)’ e ulaşmak için tıklayınız.
Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/14)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2021/17)’ e ulaşmak için tıklayınız.
7352 Vergi Usul Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna ulaşmak için tıklayınız.
Saygılarımızla.