2021 Yılı Kamu İhalelerinde Vergi Ve SGK Borçları

İhale Mevzuatında Dikkate Alınacak Kesinleşmiş Vergi Borçları

Kamu ihalelerine katılan gerçek veya tüzel kişilerin, Kamu İhale Kanunu Genel Tebliği’nin “Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler ile İşlem Yapanların Sorumlulukları” başlıklı  V. Bölümünün 4.1. maddesi;

“6183 sayılı Kanunun 22/A maddesi kapsamına girecek amme alacaklarını tür, tutar ve işlemler itibarıyla topluca veya ayrı ayrı tespit etmeye, zorunluluk getirilen işlemlerde hangi hallerde bu zorunluluğun aranılmayacağını belirlemeye Maliye Bakanı yetkili kılınmıştır.

Bu yetkiye istinaden “vadesi geçmiş borç” olarak madde kapsamına giren amme alacakları;

i) Tür olarak; yıllık gelir, yıllık kurumlar, katma değer, özel tüketim, özel iletişim, motorlu taşıtlar, şans oyunları, damga, banka ve sigorta muameleleri vergileri, gelir ve kurumlar vergisine ilişkin tevkifatlar ve geçici vergiler ile harçlar ve bu alacaklara ilişkin vergi ziyaı cezaları, gecikme zam ve faizleri,

ii) Tutar olarak; kapsama giren amme alacaklarının toplam (Değişik ibare:RG-3/3/2020-31057) 5.000,- lirayı aşan tutarı,”

şeklindedir.

Dolayısıyla şirketlerin kesinleşmiş vergi borcu sebebiyle gerçek kişi ortakların, ya da ortakların vergi borçları nedeniyle şirketlerin ihaleye katılmasında herhangi yasal bir engel bulunmamaktadır.

Ancak, Tahsilat Genel Tebliğinin yukarıdaki ilgili bölümüne göre, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların, mal veya hizmet alımları ile yapım işleri nedeniyle (Değişik ibare:RG-3/3/2020-31057) 5.000,-TL'nin üzerinde yapacakları ödemeler sırasında hak sahiplerinden, vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aranılması zorunluluğu getirilmiştir. 

İhale Mevzuatında Dikkate Alınacak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Borçları

Bilindiği üzere, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun ihaleye katılımda yeterlik kuralları başlıklı 10. maddesinin (b) bölümünün 9. fıkrasının "Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılar" başlığının (b) bendi hükmü ile Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu ve Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile) borcu olan isteklilerin ihale dışı bırakılacağı, beşinci fıkrasında ise Kamu İhale Kurumu’nun Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’nın uygun görüşünü alarak sosyal güvenlik prim borcunun ve Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile) borcu kapsamı ve tutarını tür ve tutar itibariyle belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 17. maddesinin (3.1) ve (3.2) bendi ile de prim borcunun kapsamı, tutarı ve türü açık bir şekilde düzenlenmiştir. 

Kesinleşmiş Sosyal Güvenlik Prim Borcu Olarak Kabul Edilecek Haller

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 17. maddesinin 3.1 bölümüne göre; Türkiye genelindeki borç asıl ve fer’ileri toplamı dikkate alınmak kaydıyla, isteklilerin aşağıda belirtilen durumlarda kesinleşmiş Sosyal Güvenlik Destekleme borcu ve Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi Gazete) borcu olduğu kabul edilecektir:

4/1-A (SSK) Kapsamında Sigortalı Çalıştıran Tüzel Kişiliği Haiz İşveren Olması Halinde

• Gerek kendilerine ait işyerlerinin, gerek devir aldıkları işyerlerinin, gerekse kendi işyerleriyle birleşen veya kendi işyerlerine katılan işyerlerinin muaccel hale gelmiş sigorta primi, Sosyal Güvenlik Destekleme borcu ve Genel Sağlık Sigortası,Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ile diğer fer’ileri.
• 01.05.2004 tarihinden sonra biten ihale konusu işler ve özel bina inşaatı işyerlerinden dolayı gerek SGK tarafından yapılan araştırma, gerekse YMM’lerce İşyeri Kayıtlarının İncelenmesi Hakkında Yönetmelik gereğince yapılan inceleme sonucunda, fark işçilik matrahı üzerinden bulunan ve isteklilerce ödenmesi kabul edilen prim, gecikme cezası ve gecikme zammı tutarları.
• İşin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespiti hususunda SGK denetim elemanlarınca düzenlenen raporlarda önerilen asgari işçilik miktarı üzerinden hesaplanan prim, gecikme cezası ve gecikme zammı tutarlarının idari aşamada kesinleşmiş olan kısımları.
• SGK’nın denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca, fiilen yapılan denetimler sonucunda veya işyeri kayıtlarından yapılan tespitlerden ya da kamu idarelerinindenetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde veya kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden çalıştığı tespit edildiği halde bu çalışmaları veya prime esas kazancı SGK’ya bildirilmeyen veya eksik bildirilen sigortalılardan dolayı tahakkuk ettirilen sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, GSS, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ilerinin idari aşamada kesinleşmiş olan kısımları.
• Kesinleşmiş mahkeme kararları uyarınca geriye doğru verilen prim belgelerine istinaden oluşan ve muaccel hale gelmiş sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile), işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ileri.
• Ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmadığına veya eksik ücret ödendiğine dair belgeleri Kuruma verilmeyen veya verilen belgeleri SGK tarafından geçerli sayılmaması nedeniyle tahakkuk ettirilen sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, GSS primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ilerinin idari aşamada kesinleşmiş olan kısımları.
• Bir işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde, iş alan ve bu iş için görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran alt işverenin, bu işyerlerinde çalıştırdıkları sigortalılardan dolayı tahakkuk eden ve ödenmeyen sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile), işsizlik sigortası primi ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme ve diğer fer’ileri.
• Ortağı olduğu şirketin sigorta primi, Sosyal Güvenlik Destekleme Primi, Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile), işsizlik sigortası primi ile bunlara ait gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ilerine ilişkin borçlarından ötürü (şirketin nevi dikkate alınarak) sorumlu olduğu tutarları.

4/1-A (SSK) Ve 4/1-C (Emekli Sandığı) Kapsamında Sigortalı Sayılanları Çalıştıran Tüzel Kişi Olması Halinde

• 4/1-a kapsamında sigortalı sayılanları çalıştırmalarından dolayı yukarıda (a) maddesinde sayılan borçların yanı sıra (c) maddesi kapsamında sigortalı sayılanları çalıştırmalarından dolayı yasal ödeme süresi geçmiş prim, kesenek ve kurum karşılıkları ile bunların gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ileri.

4/1-A (SSK) Kapsamında Sigortalı Sayılanları Çalıştırmasından Dolayı Gerçek Kişiliği Haiz İşveren, Kendi Sigortalılığından Dolayı İse, 4/1-B (Bağ-Kur) Kapsamında Sigortalı Sayılması Halinde

• 4/1-a kapsamında sigortalı sayılanlardan dolayı yukarıda (a) maddesinde sayılan borçları ile gerek üst düzey yöneticisi olduğu ve gerekse ortağı olduğu şirketin SGK’ya olan sigorta primi, Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile, issizlik sigortası primi ile bunlara ait gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ilerine ilişkin borçlarından ötürü, şirketin nevisi dikkate alınarak sorumlu olduğu tutarlar ile 4/1-b kapsamındaki çalışmasından dolayı yasal ödeme süresi geçmiş prim ve sosyal güvenlik destek primi borçları ile bunların gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ileri.

4/1-B (Bağ-Kur)  Kapsamında Sigortalı Sayılması Veya Sosyal Güvenlik Destek Primi Ödeme Yükümlüsü Olması Halinde

• 5510 4/1-B (Bağ-Kur)  kapsamında sigortalı sayılmasından veya sosyal güvenlik destek primi ödeme yükümlülüğünden doğan yasal ödeme süresi geçmiş prim, sosyal güvenlik destek primi borçları (Ek ibare: 27/04/2016–29696 R.G. / 2. Md.) ile 5510 sayılı Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi (Genel Sağlık Sigortası ) kapsamındaki genel sağlık sigortası prim borçları ve bunların gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer'ileri, ile gerek üst düzey yöneticisi olduğu ve gerekse ortağı olduğu işveren şirketin 5510 sayılı Kanun kapsamında Kuruma olan sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi ile bunlara ait gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ilerine ilişkin borçlarından ötürü, şirketin nevisi dikkate alınarak sorumlu olduğu tutarları,

kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir.

Kesinleşmiş Prim Borcu Olup Olmadığı Kabul Edilecek Kriterler

Aşağıdaki durumlarda isteklinin kesinleşmiş prim borcu olduğu veya olmadığı kabul edilecektir:

• İlgili mevzuatına göre tahakkuk eden prim borçlarının süresi içinde ödenmemesi halinde kesinleşmiş prim borcu olduğu,
• Prim borcuna karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya sonucunda takip ve tahsili durduracak geçici veya nihai bir karar bulunmadığı durumlarda kesinleşmiş prim borcu olduğu,
• Prim borcunun 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde cebren tahsili yolunda tesis edilen işlemlere karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya sonucunda takip ve tahsili durduracak geçici veya nihai bir karar bulunmadığı durumlarda kesinleşmiş sosyal güvenlik destek primi, Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile) borcu olduğu,
• Vadesi geçtiği halde ödenmemiş ancak ilgili kurum tarafından belli bir vadeye bağlanarak tecil edilmiş prim borçlarının, vadesindeki ödemeler aksatılmadığı sürece, kesinleşmiş prim borcu olmadığı,

kabul edilecektir.

İlişiksizlik ve e Borcu Yoktur Yazısı Alınması

• Bilindiği üzere, idarelerin ihale yoluyla yaptırdıkları işleri üstlenenlere hakkediş ödemesi yapılabilmesi için, hizmet alımı ve yapım işleri için, ilgili ihale konusu işyerinden dolayı, ihale suretiyle piyasadan hazır halde alınıp satılan mal teslim işleri için, işverenin merkez adresindeki işyerinin tescilli bulunduğu SGK ünitesinde işlem gören tüm işyerlerinden dolayı, idareye ihale konusu işle ilgili olarak verilen teminatların çözülebilmesi ve özel nitelikteki bina inşaatları için geçici iskan veya yapı kullanma izin belgesi alabilmesi için ilgili işyerlerinden dolayı, Sosyal Güvenlik Kurumuna borçlarının olmaması ve bu kapsamda Sosyal Güvenlik Kurumundan borçlarının olmadığına daire yazı veya ilişiksiz belgesi almaları gerekmektedir.

• İhalelere katılan gerçek veya tüzel kişi istekliler teklif mektupları içerisinde kesinleşmiş sosyal güvenlik destek primi, Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile) borcu olmadıklarını taahhüt etmekte, sadece ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından bu durumda olmadığına ilişkin belge sözleşme imzalanmasından önce idareye (ihale makamına) sunulmaktadır.
• Kesinleşmiş Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile) borcu sorgulamasında isteklilerin, Türkiye genelindeki borç asıl ve fer’ileri toplamı dikkate alınmaktadır.
• Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu kapsamında, Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile), işsizlik sigortası primi, bu primlere ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ile diğer fer’ileri bulunmakta olup; tasarrufa teşvik kesintisi ve katkı tutarları, konut edindirme yardımı, idari para cezaları, ilgili kanunlar uyarınca takip ve tahsil görevi verilmiş olan özel işlem vergisi, eğitime katkı payı ve damga vergisi ile bunlara bağlı gecikme zamları kapsam dışı tutulmuştur.  
• Tecil ve taksitlendirmeye ya da yeniden yapılandırmaya giren prim borçları, makalemizin “3- Kesinleşmiş sosyal güvenlik destek primi, Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile)” başlığında sayılan usul ve esaslara göre sigorta primine esas kazancın alt sınırının 3 katını, sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 3 katını veya asıl işverenin alt işvereninin bulunması halinde sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 6 katını aşmayan prim borçları, kesinleşmiş sosyal güvenlik destek primi, Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile) değerlendirilecektir.
• Prim borçlarının süresi içerisinde ödenmemesi, geçici veya nihai karar bulunmayan hallerde dava açılması veya 6183 sayılı Kanun çerçevesinde tahsil edilmesi yönünde dava açılması hallerinde kesinleşmiş sosyal güvenlik destek primi, Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile) olduğu kabul edilmektedir.
• Kesinleşmiş Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile) borcu sorgulamaları sırasında isteklilerin kapsama giren borçlarını ihale tarihi itibariyle ödemeleri halinde borcu olmadığı kabul edilerek kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu ve GSS borcu yoktur yazısı alınabilecektir. 
• İhale tarihi itibariyle ödeme vadesi gelmemiş prim borçları kesinleşmiş borç olarak kabul edilmeyecektir.
• 2020/5 sayılı Genelge ile; Sosyal Güvenlik Kurumunca düzenlenen Borcu Yoktur yazılarının ve belgelerinin hangi usul ve esaslara göre düzenleneceği, hangi belgelerin kâğıt veya elektronik ortamda düzenleneceği, işverenlerin hangi borçlarının dikkate alınacağı, gerçek ve tüzel kişiler açısından prim borcu olarak kabul edilecek tutarların limitlerinin ne olduğu ile ilgili ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.
• İhalelere katılmak üzere kesinleşmiş Genel Sağlık Sigortası (27.04.2016 tarih ve 29696 sayılı Resmi gazete ile) borcunun olup olmadığına ilişkin yazıların, ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünden/Sosyal Güvenlik Merkezinden ya da “e-Borcu Yoktur” programlarından alınması gerekmektedir. 
• KİK ile SGK arasında yapılan işbirliği protokolü kapsamında kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu sorgulaması SGK tarafından sağlanan web servis aracılığıyla gerçek kişi istekliler için T.C. Kimlik Numarası, tüzel kişi istekliler için ise Vergi Kimlik Numarası kullanılarak idarelerce EKAP (Elektronik Kamu Alımları Platformu) üzerinden gerçekleştirilmektedir. 
• Ancak, bunun için ihalelere katılacak gerçek ve tüzel kişilerin SGK’ de e-borcu yoktur aktivasyonunu yaptırması gerekmektedir. 

SGK’dan Alınması Gerekli İlişiksiz Yazıları ve İçeriklerine İlişkin 2020/5 Sayılı SGK Genelgesi Genelgeye İlişkin sirkülerimize ulaşmak için tıklayınız.

Tahsilat Genel Tebliğine ulaşmak için tıklayınız.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa ulaşmak için tıklayınız.

Kamu İhale Tebliğine ulaşmak için tıklayınız.

Kamu Alım İhalelerinde Vergi Borcu Bilgi Notuna ulaşmak için tıklayınız.

Saygılarımızla.

Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.