Bilindiği gibi 13.09.2018 tarih 30534 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye`de yerleşik kişilerin, Bakanlıkça belirlenen haller dışında, kendi aralarında menkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak düzenlenemeyecektir.
Söz konusu karara ilişkin ayrıntılı düzenleme Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın 06.10.2018 tarih 30557 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2018-32/51) tebliğinde yer almıştır.
Yine, 16.11.2018 tarih 30597 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan; Türkiye’de yerleşik kişilerin Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin 2008-32/34 no’lu Tebliğde değişiklik yapılmasına dair 2018-32/52 no’lu Tebliğ ile, 2018-32/51 numaralı tebliğ ile yapılan düzenlemeler kaldırılarak, yerine 16.11.2018 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 2008-32/34 No’lu Tebliğin mülga 8. maddesi, olduğu gibi değiştirilmiştir.
85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 06.10.2018 tarihli Tebliğ ile tanınan istisnaların dışındaki bütün sözleşmelerin edimlerinin 13.10.2018 tarihinden itibaren TL cinsinden olması zorunluluğu getirilmiştir.
Şirketlerin ortaklarından borç alması (aynı şekilde ortaklarına borç vermesi), özünde bir borç sözleşmesine (Tüketim ödüncü sözleşmesi, Borçlar Kanunu 386’ncı madde) dayanmaktadır.
Dolayısıyla 13.10.2018 tarihi itibariyle şirketlerin ortaklarına olan döviz borçlarını (veya ortaklarından olan döviz alacaklarını) TL’ye çevirme ve kayıtlarında TL olarak izleme zorunluluğu getirmiştir.
Bu nedenle; 13.10.2018 tarihinden önce şirket ortaklarından alınan döviz ya da dövize endeksli borçların en geç bu tarih itibariyle TL’ye çevrilmesi ve kayıtlarında TL olarak izleme zorunluluğu getirildiğinden,
- 13.10.2018 tarihinden itibaren ise döviz ya da dövize endeksli borçlanılamayacağı,
- Mevcut dövizli borçların yıl sonuna değerlemeye tabi tutulamayacağı,
- Dolayısı ile kur farkı gideri yazılamayacağı,
Dolayısıyla vergi kanunları yönünden tenkid edilecek hususlar oluşmaması için yukarıdaki hususlarına dikkat edilmesi gerekmektedir.
Aynı holding bünyesinde veya grup Şirketleri içinde yapılan işlemlerde ise; işlemin grup içinde gerçekleştirilmesi, borçlandırmanın ve takibinin TL cinsinden yapılması kaydıyla, borçlandırma işlemlerine ilişkin bedellerin döviz cinsinden karşılığının firmanın yazılı beyanına istinaden yurt içindeki ilgili hesaplara transfer edilmesi mümkündür.
Ancak muhasebe kayıtlarının TL olarak izlenmesi zorunluluğu getirildiğinden, bu firmalar arasında da döviz veya döviz cinsinden borçların değerlenmesi ve kur farkı gideri veya geliri yazılması mümkün bulunmamaktadır.
Bu yükümlülüklere uyulmaması ve ileride muhtemel bir vergi incelemesi ile bu durumun tespiti durumunda, kur farkı giderlerinin reddedilmesine ve buna bağlı olarak vergi ve ceza ile karşılaşılmasına sebebiyet verebilecektir.
Yapılan bu düzenlemeye uyulmaması halinde ayrıca, 1567 sayılı Kanunda 3.600,00.-TL'den başlayan idari para cezası öngörülmektedir.
Saygılarımızla.
Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.