Başvurusu bakanlıkça uygun görülen yabancılara "Turkuaz Kart" verilmesine ilişkin “TURKUAZ KART YÖNETMELİĞİ”, 14.03.2017 tarih ve 30007 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
13.08.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6735 No.lu Uluslararası İş Gücü Kanunu’nun 11. maddesinde ise Turkuaz Kart düzenlemesi yapılmıştı.
Bu yönetmelikte; Turkuaz Kart'a ilişkin başvuru, değerlendirme ve geçiş süresine, kart sahibine ve yakınına sağlanan haklara ve bu hakların kullanımına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.
Eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye'deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine, istihdama etkisi doğrultusunda, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulunun önerisiyle başvurusu bakanlıkça uygun görülecek yabancılara verilecek "Turkuaz Kart", sahibi olan kişiye süresiz çalışma ve ikamet hakkı ile askerlikten muaf tutulma imkanı vermektedir.
Yönetmelikle yapılan düzenlemeler aşağıdaki gibidir.
Turkuaz Kart Verilebilecek Yabancılar
Yönetmeliğe göre Turkuaz Kart;
a) Eğitim düzeyi, ücreti, mesleki bilgisi ve deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve benzeri nitelikleri itibarıyla yüksek nitelikli işgücü olarak değerlendirilen,
b) Yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeye yaptığı katkı ve benzeri özellikleri itibarıyla yüksek nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen,
c) Bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayan veya bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında uluslararası düzeyde ülke menfaatleri açısından stratejik kabul edilen çalışmalar ve araştırmalar yapan bilim insanı veya araştırmacı,
ç) Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olan,
d) Türkiye’nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan, Türkiye’nin milli menfaatlerine ilişkin hususlarda uluslararası düzeyde faaliyette bulunan,
yabancılara verilebilir.
Turkuaz Kart başvurusu
Kart başvurusu, yurt içinde doğrudan sistem üzerinden, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliği aracılığıyla yapılır. Yurt dışından yapılan başvuruya ilişkin bilgi ve belgeler Türk dış temsilciliğince elektronik ortamda Bakanlığa iletilir.
Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancı, yurt içinden yabancı kimlik numarası ile sistem üzerinden doğrudan kendisi başvuru yapabilir. Yurtiçi ve yurtdışından yabancı adına yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilir.
Turkuaz Kart başvurusu sırasında yabancı ve yakınına ilişkin Genel Müdürlükçe belirlenen bilgi ve belgelerin sisteme girilmesiyle başvuru tamamlanır.
Kart sahibinin yakını için yapacağı ikamet izni başvurusu, Turkuaz Kart başvuru usulüne göre ve bu başvuru ile aynı anda Bakanlığa yapılacaktır ancak yurt dışından müracaatlarda, Turkuaz Kart sahibi yakınının ikamet izni başvurusu için gerekli bilgilerinin bulunmaması halinde bu yabancıların başvuruları Türkiye’ye giriş tarihlerinden itibaren vize veya vize muafiyeti sürelerini aşmamak koşuluyla en geç 90 gün içinde Bakanlığa yapılabilecektir.
Ayrıca yabancının eşi bakımından evlilik bağını, çocuğu bakımından ise velayet ilişkisini ve bakmakla yükümlü olduğunu gösteren belgeler başvuruya eklenecektir.
Başvuru Belgeleri
Başvuru sırasında yönetmeliğin 8. Maddesinde belirtilen belgeler sisteme yüklenir (Başvuru dilekçesi, Yabancıya ait pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sureti, Varsa ilgili kamu kurum ve kuruluşundan alınan uygunluk belgesi, yabancılar için ilave belgeler).
Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancıların yurtiçinden yapacakları başvurular bakımından yabancının geçerli ikamet iznine sahip olması şartı aranmaz.
Turkuaz Kart Başvurusunun Değerlendirilmesinde Puanlama Sistemi
Turkuaz Kart başvurusunun değerlendirilmesinde uluslararası işgücü politikası doğrultusunda Genel Müdürlükçe belirlenen kıstaslar kapsamında oluşturulan puanlama sistemi kullanılır. Puanlama sistemi kapsamında yeterli puanı alan başvurular olumlu değerlendirilir.
Puanlama Sistemi
Puanlama sisteminin hazırlanmasında;
a) Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için; öğrenim durumu, öğrenim görülen yükseköğretim kurumunun saygınlığı, ücret düzeyi, üst düzey yönetici olarak, uzmanlık gerektiren yüksek nitelikli işlerde veya Ar-Ge alanında çalışma veya mesleki deneyim, öğrenim ile iş ya da mesleğin uyumu, anadili dışında bildiği yabancı diller ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
b) Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için; belgelendirilen ya da taahhüt edilen yatırım, ihracat veya istihdam düzeyi, yatırım yapılacak sektörün, bölgenin ve işin niteliği, Türkiye’de sahip olunan taşınır veya taşınmazlar ile fikri veya sınaî mülkiyet hakları ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
c) Bilim insanı veya araştırmacı için; akademik unvan, ulusal ya da uluslararası alanda bilinen yükseköğretim kurumlarında veya bilim ve teknoloji alanında öne çıkmış kuruluşlarda çalışma veya mesleki deneyim, ulusal veya uluslararası kurumlar tarafından tescillenmiş patent, ticari marka veya lisans, inovasyon faaliyetleri, Ar-Ge alanında ya da bilişim, savunma, maden, enerji gibi ülke ekonomisi açısından stratejik sektörlerde önemli görevlerde çalışma ya da mesleki deneyim ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
ç) Yabancı sporcular için faaliyette bulunduğu spor dalında ferdi ya da kulüp lisansı ile ulusal ya da uluslararası ferdi ya da takım müsabakalarında aldığı dereceleri ya da ödülleri, mensubu olduğu spor kulübünün hukuki statüsü ile ilgili kulübün ulusal veya uluslararası başarıları, uyruğunda bulunduğu ülkede milli sporcu statüsünde olması ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
d) Fikir ve sanat eseri sahibi yabancılar için eserlerinin bilinirliği, ulusal veya uluslararası ödülleri ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
e) Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için; süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetleri, fikir ve sanat eserleri, Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetleri ve benzeri kıstaslar,
esas alınır.
Turkuaz Kart Başvurusunun Reddedilmesi
Yapılan değerlendirme neticesinde:
a) Bakanlıkça belirlenen değerlendirme kıstaslarını karşılamayan,
b) Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan,
c) Sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan,
ç) Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen,
d) Diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan,
e) 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun ilgili maddeleri kapsamında Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan,
f) Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan,
g) Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyeti’nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan,
ğ) Kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan,
Turkuaz Kart başvuruları reddedilir.
Turkuaz Kart Sahibi Yabancının Hak Ve Yükümlülükleri
Turkuaz Kart sahibi süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır.
Turkuaz Kart sahibi olan yabancılar;
a) Türkiye’de askerlik yapma yükümlülüğünden muaftırlar.
b) Seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme haklarından yararlanamazlar.
c) Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup, bu hakların kullanımında ilgili mevzuattaki hükümlere tabidirler.
ç) Bu kişilerin, Türkiye’deki ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır ve taşınmaz iktisabı ile ferağı gibi konulara yönelik işlemleri, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından Türk vatandaşlarına uygulanmakta olan mevzuata göre yürütülür.
Bu hak ve yükümlülüklerin kullanılmasında özel kanunlarda Türk vatandaşı olma koşulu aranmışsa, Turkuaz Karta sahip olan kişiler bu haklardan yararlanmayı talep edemezler.
5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında Turkuaz Kart sahibi ve yakını, millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmaması ve geçiş süresi kaydının kaldırılması şartıyla Bakanlıkça teklif edilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanabilir.
Turkuaz Kartın İptali
Turkuaz Kart yabancının talebi dışında;
a) Turkuaz Kart’ın geçerlilik tarihinden itibaren; altı ay içinde Türkiye’ye gelmemesi ya da mücbir sebep olmaksızın iki yıldan uzun bir süre aralıksız yurtdışında kalması,
b) İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığının uygun görüşünün bulunması hâli hariç, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması,
c) Kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak ya da kayıtdışı çalıştığının tespiti,
ç) Yabancının en az bir yıl kesintisiz bir şekilde çalışmadığının tespiti,
d) Turkuaz Kart başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti,
e) Geçiş süresi içinde talep edilen bilgi ve belgelerin süresi içinde sunulmaması ya da izleme raporuna göre yabancının Turkuaz Kart sahibi niteliğini kaybettiğinin anlaşılması,
f) 6458 sayılı Kanuna göre, Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğunun İçişleri Bakanlığınca bildirilmesi,
g) Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilmesi,
hallerinde iptal edilir. Turkuaz Kart iptal edilmesiyle geçerliliğini kaybeder.
Bakanlık tarafından gerekli teknik altyapı tamamlanıncaya kadar, bu Yönetmelik kapsamında başvurular e-Devlet kapısı üzerinden erişilebilen Yabancıların Çalışma İzinleri Otomasyonu aracılığıyla yapılır.
Bakanlık tarafından gerekli teknik altyapı tamamlanıncaya kadar Turkuaz Kart yakınına ikamet izni verilmesi işlemleri il göç idaresi müdürlükleri tarafından gerçekleştirilir.
Yönetmelik yayımı tarihinde (14.03.2017) yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu yönetmeliğe ulaşmak için tıklayınız.
Saygılarımızla.
Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.