19 Nisan 2024 tarih 32522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 14.03.2024 tarih 2023/169 Esas Sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı ile; 7440 sayılı Kanunla getirilen “Ek Vergi Düzenlemesinin” iptali yönündeki başvuru reddedilmiştir.
Ek Vergi Düzenlemesinin Kapsamı :
Ek vergi, Kahramanmaraş ve çevre illerdeki depremin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla sadece 2022 hesap dönemine ilişkin olmak üzere bir defalığına ihdas edildi ve 12 Mart 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girmişti. (7440 sayılı Kanun, Mad. 10/27).7440 sayılı Kanunla, 2022 Kurumlar Vergisi beyanlarındaki indirim ve istisna tutarları üzerinden, bir kereye mahsus %10 Ek Vergi alınmasına yönelik çıkarılmıştı.
Dava Süreci :
Bazı mükellefler geçmişe yönelik getirilen ek vergi düzenlemesinin Anayasaya aykırı olduğundan bahisle, ek verginin beyan edildiği 2022 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamelerini ihtirazi kayıtla vererek, düzenlemeyi ihtilaf konusu yapmışlardı. Davaların büyük bölümü ilk derece mahkemelerince mükellef aleyhine karara bağlanmış, az sayıda davada ilk derece mahkemesi yapılan düzenlemeye ilişkin Anayasaya aykırılık iddiasını ciddi bularak konuyu değerlendirilmek üzere Anayasa Mahkemesine taşımıştı. Bir vergi mahkemesi, açılan davada ileri sürülen anayasaya aykırılık iddialarını ciddi bularak, ek vergi düzenlemesinin Anayasa'nın 13, 35 ve 73. maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle iptali için Anayasa Mahkemesine gönderilmesine karar vermişti. (İstanbul 1. Vergi Mahkemesi’nin 02.11.2023 tarihli ve E. No: 2023/1090 sayılı Kararı). İstanbul 1.Vergi Mahkemesi tarafından yapılan başvuruda; ek verginin kurumlar vergisi mükelleflerinin tamamını kapsamadığı, vergilendirmede tüm istisna ve indirim unsurlarının dikkate alınmadığı gerekçesiyle vergide eşitlik ilkesine aykırı davranıldığı belirtilmişti. Ayrıca vergiyi ihdas eden kuralın, vergiyi doğuran olaydan sonra yürürlüğe girdiği ve dolayısıyla geriyi yürütüldüğü için de Anayasaya aykırılık öne sürülmüştü.
Anayasa Mahkemesinin Kararı:
Anayasa Mahkemesi 14.3.2024 tarihli oturumunda, 09.03.2023 tarih ve 7440 sayılı Kanun’la getirilen Ek Verginin Anayasaya aykırılık iddiasını reddetti.Bundan sonraki süreçte, Vergi Mahkemeleri verilen bu karara uymak zorunda kalacaklar.
Anayasa Mahkemesi Kararının Gerekçesi:
Kanunla ilgili incelemenin sadece konuyu Anayasa Mahkemesi önüne getiren Mahkemenin baktığı somut olay çerçevesinde incelenebileceği, bir geriye yürüme olsa da olağanüstü durumlarda bu tür düzenlemelerin yapılabileceği sonucuna varıldı. Anayasa Mahkemesi’nin gerekçeli kararında, bu konuda 1999 depremi ardından getirilen ek vergiye yönelik iptal başvurusunun reddedildiği kararlarına yönelik atıflarda bulundu. Kararda, Anayasa Mahkemesi’nin deprem gibi olağanüstü olayların yaşadığı dönemde oluşan ekonomik kayıpların telafisi amacıyla “ölçülü olmak kaydıyla” ek vergilerin öngörülmesinin, mali güce göre vergilendirme ve vergi yükünün adaletli dağılımı ilkelerine aykırı olmadığına yönelik geçmiş kararların paralelinde hareket edildiği görüldü.