Bilindiği gibi Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) 01.01.2017 tarihinden itibaren uygulanmak üzere işyerinde çalışan sayısına göre kademeli olarak yürürlüğe girmişti.
- Kapsam
6740 sayılı Kanunla 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunda yapılan düzenlemeyle, çalışanların otomatik olarak bir emeklilik planına dâhil edilmesi zorunluluğu getirilmiş ve buna ilişkin çıkarılan yönetmeliğe göre Bakanlar Kurulu kararı ile 01.01.2017 tarihinden itibaren yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu kanun ve çıkarılan yeni yönetmelik hükümlerine göre, özel ve kamu sektöründe çalışanlardan Türk vatandaşı olan ve 45 yaşını doldurmamış tüm çalışanların Bireysel Emeklilik Sistemi'ne işçi sayısına göre kademeli olarak dahil edilmeleri zorunlu bulunmaktadır.
Buna göre:
A- 2017 Yılında Bireysel Emeklilik Sistemi Kapsamına Girmiş Olan İşyerleri
a) Çalışan sayısı 1000 ve üzerinde olan işyerlerinde; 01.01.2017 tarihinden itibaren,
b) Çalışan sayısı 250 ve üzerinde olan işyerlerinde: 01.04.2017 tarihinden itibaren,
c) Çalışan sayısı 100 ve üzerinde olan işyerlerinde; 01.07.2017 tarihinden itibaren,
d) Çalışan sayısı 50 ve üzerinde olan işyerlerinde ; 01.01.2018 tarihinden itibaren,
e) Çalışan sayısı 10 ve üzerinde olan işyerlerinde; 01.07.2018 tarihinden itibaren
Bireysel Emeklilik Sistemi zorunlu olarak halen uygulanmaktadır.
B- 2019 Yılımla Bireysel Emeklilik Sistemi Kapsamına Girecek Olan İşyerleri
01.01.2019 tarihinden itibaren 5 ila 9 isçinin çalışacağı/çalıştığı işyerlerinde Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) zorunlu olarak uygulanacaktır.
- Birden Fazla İşyeri Olan İşverenin Çalışan Sayısının Belirlenmesi
Birden fazla işyeri olan İşverenin çalışan sayısının belirlenmesinde, bütün işyerlerinde çalışanların toplamı göz önünde bulundurulacaktır. İşyerlerinin başka illerde olması bu durumu değiştirmeyecektir.
- Bireysel Emeklilik Sistemi Kapsamına Zorunlu Olarak Dahil Olanlar
Türk vatandaşı olup, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre muhasebe web com(SSK ve Emekli Sandığına tabi) çalışanlardan:
a- İşverenin Yönetmelik kapsamına alınma tarihi itibariyle çalışmakta olan 45 yaşını doldurmamış kişileri,
b- İşverenin kapsama alınmasından sonra bu işverene bağlı olarak işe başlayan ve işe başlama tarihinde
45 yaşını doldurmamış kişileri ve bu çalışanları istihdam eden işverenleri kapsar.
Ancak, 5510 sayılı Kanununun 5. maddesinin (g) bendi kapsamında yer alan ve ülkemiz ile sosyal güvenlik Sözleşmesi olmayan ülkelere götürülen Türk işçileri, otomatik katılım kapsamında bulunmamaktadır.
- Çalışanın Katkı Payının Hesaplanması ve Emeklilik Şirketine Aktarılması
Yönetmelik kapsamında çalışanların ücretinden işveren tarafından prime esas kazancın %3’ü oranında çalışan katkı payı hesaplanır. Hesaplanan tutarın virgülden sonraki kısmı hesaplamada dikkate alınmaz.
- Çalışan İşçinin Bu sistemden (BES) Cayma veya Ara Verme Hakkı
Yapılan bu düzenleme çerçevesinde, kapsama giren işverenler, bir emeklilik şirketiyle anlaşıp 45 yaşın altındaki tüm çalışanlarını bir emeklilik planına dâhil etmekle yükümlüdür. Ancak işçi, işveren tarafından emeklilik planına dâhil edildiğine ilişkin bildirim yapıldığı tarihten itibaren iki ay içerisinde emeklilik sistemine dâhil olmamayı seçebilir. İşçi “CAYMA” hakkını kullanması durumunda, o tarihe kadar fona ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte, on iş günü içinde işçiye iade edilecektir. Ayrıca, cayma hakkını kullanmayan işçi, bazı durumlarda katkı payı ödemesine ara verilmesini talep edebilecektir.
Ayrıca, cayma hakkını kullanmayan işçi, bazı durumlarda katkı payı ödemesine ara verilmesini talep edebilir. Bu talep, talep tarihinden itibaren azami 3 aylık süre için yapılabilir. Bu sürenin bitiminden önce veya bitimini müteakip tekrar ara verme talebinde bulunması mümkündür. İşçinin ara verme talebini iletmesi üzerine işçiye ödenen ücretten katkı payı kesintisi yapılmaz.
- Bireysel Emeklilik Sisteminde Emeklilik Şartları ve Devlet Katkısı
İşverenleri tarafından bu kapsamda otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine dâhil edilen çalışanların emekli olmaya hak kazanmaları için sisteme giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamlamaları gerekiyor.
Devlet Katkısı Hak ediş Oranları:
- İlk 3 yıldan önce sistemden ayrılanlara % 0,
- 3-6 yıl sistemde kalanlara % 15,
- 6-10 yıl sistemde kalanlara % 35,
- 10 yılını emeklilik öncesi dolduranlara % 60,
- Sistemde en az 10 yıl bulunan ve 56 yaşını tamamlayanlar için % 100 olacaktır.
Çalışanlar tarafından ödenen katkı paylarına mevcut bireysel emeklilik sistemi ile aynı koşullara tabi olarak % 25 oranında Devlet katkısı teşviki verilecektir. Cayma süresi sonrasında sistemde devam etmeye karar veren çalışanlara 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa göre 1.000 TL tutarında Devlet katkısı sağlanacaktır. Ayrıca, emeklilik halinde hesabındaki birikimi en az 10 yıl süreli yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında kalmayı tercih eden çalışana birikiminin % 5’i oranında ek Devlet katkısı teşviki verilecektir.
- BES ile ilgili İşverenlerin Yükümlülüğü ve Sorumlulukları
1- İşverenler öncelikle, otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş, aşağıda vazıh bulunan en az bir emeklilik sirkeli ile emeklilik sözleşmesi imzalamak zorundadır. Duna göre, işverenlerin merkez ve/veya taşra birimleri adına emeklilik sözleşmesi imzalanmasına ilişkin olarak yetkili yöneticilerini belirlemesi de gerekmektedir.
2- Çalışan tarafından sisteme ödenecek katkı paylarının çalışanın ücretinden kesilerek emeklilik şirketine aktarılması.
İşveren katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmaz veya geç aktarırsa, çalışanın birikiminde oluşabilecek parasal kaybı telafi etmek zorundadır.
3- Söz konusu bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi işverenin sorumluluğunda olup, yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenlere, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her bir ihlal için 100 TL idari para cezası uygulanacaktır.
- Birden Fazla İşyeri Olan İşverenin Çalışan Sayısının Belirlenmesi
Birden fazla işyeri olan İşverenin çalışan sayısının belirlenmesinde, bütün işyerlerinde çalışanların toplamı göz önünde bulundurulacaktır. İşyerlerinin başka illerde olması bu durumu değiştirmeyecektir. İşyerlerinin başka illerde olması bu durumu değiştirmeyecektir.
- İşçinin İşyerinin Değişmesi Halinde Yapılacak Uygulama
Çalıştığı işyerinde emeklilik sözleşmesi bulunan işçinin işyerinin değişmesi halinde, yeni işyerinde bir emeklilik planı varsa, işçinin birikimi ve sistemde kazandığı esas süre yeni işyerindeki emeklilik sözleşmesine aktarılacaktır. Yeni işyerinde emeklilik sistemi bulunmaması halinde, işçi talep ederse katkı payı ödemeye devam edecektir.
- Tedrici katılım tarihinden sonra çalışan sayısının değişmesi
Sisteme bir defa dahil olmuş bir işverenin çalışan sayısının ileri bir tarihte düşmesi, işverenin sistemde bulunma durumunu etkilemez ve işveren sistemde kalmaya devam eder. Bir tedrici katılım tarihinde belirtilen sayıda çalışanı bulunmayan ancak söz konusu tedrici katılım tarihinde gerekli çalışan sayısına ileri bir tarihte ulaşan bir işyeri, sisteme dahil olmak için müteakip takvim yılı başını bekler. İşyerlerinin çalışan sayısına göre kapsama alınması sadece tedrici katılım tarihinde aranan çalışan sayısına sahip olması halinde mümkündür.
Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş Emeklilik Şirketlerin Unvanları aşağıya çıkarılmıştır.
1- Aegon Emeklillik ve Hayat A.Ş.
2- Allianz Hayat ve Emeklilik A.Ş.
3- Allianz Yaşam ve Emeklilik A.Ş.
4- Anadolu Hayat ve Emeklilik A.Ş.
5- Asya Emeklilik ve Hayat Ş.
6- Avivasa Emeklilik ve Hayal Ş.
7- Axa Hayat ve Emeklilik A.Ş.
8- BNP Paribas Cardif Emeklilik A.Ş.
9- Cigna Finans Emeklilik ve Hayat Ş.
10- Fiba Emeklilik ve Hayat A.Ş.
11- Garanti Emeklilik ve Hayat Ş.
12- Groupama Emeklilik A.Ş.
13- Halk Hayat ve Emeklilik A.Ş.
14- NN Hayat ve Emeklilik A.Ş.
15- Katılım Emeklilik ve Hayat A.Ş
16- Metlife Emeklilik ve Hayat A.Ş
17- Vakıf Emeklilik Ş.
18- Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş.
Güncel Liste için tıklayınız.
Hazine tarafından hazırlanan sisteme ilişkin sıkça sorulan sorulara ulaşmak için tıklayınız.
Saygılarımızla.
Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.